29 maart 2024

Hier maken zo’n 150.000 mensen gebruik van

De 2,5m telescoop van APO

Credit: Apache Point Observatorium/Sloan Digital Sky Survey

Zie hier de 2,5 meter telescoop van het Apache Point Observatorium in Sunspot, New Mexico in de Verenigde Staten. De meesten zal de naam Apache Point Observatorium (APO) niet veel zeggen en toch hebben velen er dagelijks mee te maken. Welgeteld zo’n 150.000 mensen hebben namelijk gebruik gemaakt van de gegevens ervan. Die 2,5m telescoop is de hofleverancier van de foto’s van de Sloan Digital Sky Survey (SDSS), het uitgebreidde onderzoek aan roodverschuiving van sterren in de Melkweg en sterrenstelsels in het heelal. De SDSS-gegevens worden op haar beurt onder andere gebruikt door de Galaxy Zoo en daar hebben sinds juli 2007 al die mensen aan meegewerkt. Daarom is het interessant om eens even wat aandacht te schenken aan die 2,5m van het APO. Op zich is die ‘survey’ telescoop niet zo erg interessant, want het is vergeleken met hedendaagse professionele telescopen maar een doodgewone telescoop. Eén hoofdspiegel van 2,5 meter doorsnede, een vangspiegel en twee lenzen om beeldfouten te corrigeren, that’s it. Maar de kracht van de telescoop zit ‘m in het ding dat er achter hangt: da’s de meest complexe digitale camera die ooit gebouwd is. In die camera zitten 30 CCD-sensoren ingebouwd, ieder met 2048 x 2048 pixels en die vormen bij elkaar een 120 megapixel-camera. 😯 Honderdtwintig megapixel, mmmm niet slecht…  Met vloeibare stikstof wordt de camera gekoeld tot -80 °C. Per nacht kunnen telescoop plus camera 1,5 vierkante graad hemel fotograferen, da’s ongeveer acht keer het oppervlak van de volle maan. Twee gekoppelde spectrografen kunnen per waarneming van 640 sterren en sterrenstelsels het spectrum nemen. Zo’n spectrum geeft sterrenkundigen heel veel informatie over chemische samenstelling én roodverschuiving. Die roodverschuiving is vervolgens weer een maat voor de afstand.

bovenaanzicht van de 2,5m telescoop

Credit: Apache Point Observatorium/ Sloan Digital Sky Survey

Per (heldere) nacht worden door de 2,5m telescoop van het APO zes tot negen fotografische platen gemaakt, da’s digitaal zo’n 200 Gb aan data. [1]De catalogi van de SDSS zijn tot nu toe in zes zogenaamde Data Releases gepubliceerd. DR7 komt er binnenkort aan. De opvolger van Galaxy Zoo I, heel origineel GZ II geheten gaat gebruik maken van DR6. Bij het fotograferen maakt men gebruik van de zogenaamde drift scanning techniek. Daarbij staat de telescoop gewoon stil te turen naar één punt en draait de hemel er langs. Er wordt dus niet gevolgd. Op die manier worden continue stroken van de hemel gefotografeerd. Makkelijk, nietwaar? En van de resultaten van de 2,5 m telescoop van het APO maken iedere dag duizenden mensen gebruik op de Galaxy Zoo. Eh.. trouwens, over GZ gesproken: vannacht op de BBC komt Sky at Night over GZ [2]Weten jullie wat nou het erge is? Ik kan zelf BBC One niet eens ontvangen. 🙁 Gggrrrrrrr. Ik heb Digitenne en daar zit aan Britse zenders alleen BBC Prime op.! Maar dat wisten jullie natuurlijk al. 😉  Bron: Wikipedia over SDSS.

Voetnoten

Voetnoten
1 De catalogi van de SDSS zijn tot nu toe in zes zogenaamde Data Releases gepubliceerd. DR7 komt er binnenkort aan. De opvolger van Galaxy Zoo I, heel origineel GZ II geheten gaat gebruik maken van DR6.
2 Weten jullie wat nou het erge is? Ik kan zelf BBC One niet eens ontvangen. 🙁 Gggrrrrrrr. Ik heb Digitenne en daar zit aan Britse zenders alleen BBC Prime op.
Share

Comments

  1. Bijzondere ervaring wel: galaxies beoordelen. Ik ben er niet zo goed in. Veel vlekjes zijn zo klein dat ze zowel spiraal of eliptisch kunnen zijn. Ik zie het niet, maar met stelligheid anderen wel.

    Ik vond eens een “irregelar galaxy” (zei men op het forum) bestaande uit een stuk of vijf blauwe heelaleilandjes die als een kerstboom aan elkaar hingen. Ik heb ze de “spookgalaxy” gedoopt.

  2. Ja, het is soms lastig te beoordelen. Maar de meeste vage vlekjes zijn toch wel elliptische stelsels. Zit je ook op het GZ forum? Wat is je naam, gewoon NovaLoka?

Speak Your Mind

*