Magneetveld van een jong sterrenstelsel gemeten

Voor het eerst zijn sterrenkundigen er in geslaagd om van een jong, ver verwijderd sterrenstelsel het magneetveld in kaart te brengen. De uitkomst was verrassend: het magneet veld van het 6,5 miljard lichtjaar verwegstaande sterrenstelsel was tien keer sterker ^[1]B ˜ 84 μGauss om precies te zijn. dan dat van ons eigen Melkwegstelsel. Sterrenkundigen hadden het precies andersom verwacht! De ontdekking werd gedaan met behulp van de hooggevoelige Robert C. Byrd Green Bank Telescope (GBT; zie foto), een radiotelescoop in West Virginia (VS). Het magneetveld van een sterrenstelsel is nauw verbonden aan z’n rotatie. Naarmate een stelsel verder zou ontwikkelen zou z’n magneetveld sterker worden, dacht men. Jonge sterrenstelsels zouden dus een klein magneetveld moeten hebben. Maar het onderzochtte protostelsel, DLA-3C286 genaamd, bleek zoals gezegd een veel sterker magneetveld te hebben. Achter het sterrenstelsel bevindt zich nog een quasar, 3C 286, waarvan het licht onderweg naar Aarde DLA-3C286 passeert. Spectraallijnen in de radiogolven van de quasar blijken door het magnetische veld van DLA-3C286 te splitsen, hetgeen te maken heeft met het zogenaamde Zeeman-effect. Dat effect is lang geleden ontdekt door onze landgenoot Pieter Zeeman en het houdt in dat spectraallijnen van een atoom zich opsplitsen bij de aanwezigheid van een sterk magnetisch veld. Met de GBT werd het Zeeman-effect gemeten en dat leverde een indicatie op voor de sterkte van het magnetische veld. In het stelsel komt weinig stervorming voor en het zou kunnen dat het magnetische veld voorkomt dat het gas door gravitationele collaps inkrimpt. Het zou kunnen dat DLA-3C286 een samensmelting is van twee kleinere stelsels, waarvan beide magnetische velden elkaar na de botsing hebben versterkt. Vandaag verscheen in het vakblad Nature een artikel over de ontdekking.