Een middagje KNVWS-symposium De Telescoop

Hierbij een impressie van het KNVWS symposium De Telescoop-Verleden-heden en Toekomst dat gisteren werd gehouden in de stadsschouwburg te Middelburg. Dit symposium werd medegeorganiseerd samen met onze zeer gewaardeerde Vlaamse collegae van den VVS. Omdat het volgend jaar het internationale Jaar de de astronomie is en omdat het dit jaar ook precies (enne… f’… them Brits, die verwerpelijke andere gedachten koesteren!!!) 400 jaar geleden dat ene HOLLANDSE meneer Lipperhey uit Middelburg de telescoop wist uit te vinden, vinden er in deze fraaie stad allerlei aktiviteiten plaats om deze heugelijke feiten uitgebreid te vieren. De Hoofdmoot van dit Symposium bestond, naast een redelijk uitgebreide boeken- en instrumentenmarkt met veel te veel ijzingwekkend verleidelijke “astronomischen heerlijkheden”, uit zes stuks lezingen met als hoofdthema “de geschiedenis, het heden en de toekomst van de optische astronomische telescoop” in de ruimste zin de woords… uitgezonderd de radiotelescoop, want wordt toch gezien als een iets andere tak van sport! Al na vijf minuten de zaal betreden te hebben en mijzelve een plekje te hebben gevonden, kon mijn hele middag eigenlijk al niet meer stuk omdat “humble little me” zomaar “aus blauen hinein” de hand werd geschut door niemand minder dan professor H. van Woerden (!!!), bepaaldelijk geen kleine jongen in astroland, dunkt mij!! Nog effe zeer gezellig gekletst over de restauratie van 25 meter Dwingeloo radiotelescoop, niet vergeten te stemmen!!! ^[1]Het kan nog tot morgenavond, 6 oktober. Maar goed dit terzijde… Na een zeer boeiende algemene openingstoespraak de president van de Koninklijke academie van wetenschappen Professor Robbert Dijkgraaf volgde er eerst een lezing over het ontstaan en de eerste ontdekkingen gedaan met die nieuwbakken optische telescoop. Hierna was het de beurt aan ene Harrie Rutten, bijnaam “Optiek-god”, met een, zoals gewoonlijk, immer boeiende en humorischtische beschrijving van de ontwikkelingen op het gebied van astronomische instrumenten voor de amateur in de afgelopen veertig jaar! Nu weet ik dat dat “onze” Cees Kwakernaat en Ineke, van de aktiviteitencommisie van ons nedrig lokaal sterrenclubje, ook in den zaal aanwezig waren……..enne daarom toch……zomaar een “subtiele hint”: Nodig deze man weer eens uit voor een clublezing….een grotere autoriteit op het gebied van optische instrumenten bestaat er op dit moment bij mijn weten niet!! De hierop volgende lezingen beschreven in feite in grote lijnen de geschiedenis en toekomstplannen aangaande het “totale openbreken en toegankelijk maken van het complete electromagnetsche spectrum”. De vergelijking werd gemaakt dat wil je “de symphonie van het Heelal” compleet willen horen en begrijpen, je niet alleen moet beperken tot het beluisteren van slechts “de violen” (het zichtbare licht)…maar dat je dus ook de rest van de “muziekpartij-en” (de golflengtes links en rechts van het zichtbare gedeelte!) hoorbaar moet maken voor een compleet beeld!! Van Infraroodsterrenkunde via megatelescopen (tot plannen voor 40 meter monsters aan toe!!) voor het “zichtbare” deel van het EM spectrum, tot en met de laatste ontwikkelingen op het vlak van de  Röntgen- en Gammasterrenkunde. Alle vier de lezingen waren even boeiend, leerzaam en soms gewoon echt zeer lollig… vooral de weinig subtiele opmerkingen van die vlaamse prof Waelkens over “Hollandse handelsgeest in relatie tot HUN Fortis” waren echte “Zaal afbrekers”… en zorgde daardoor juist voor nog meer aandacht voor zijn superlezing over Infraroodsterrenkunde.

Tussen al dit “professoraal geweld” was er ook nog een luchtig intemezzo middels een boekpresentatie van de wetenschapsschrijver Govert Schilling met wie ooit mijn laatste confrontatie plaatsvond, vele vele jaren geleden, in lichtelijk beschonken toestand tijdens een verjaardagsfeestje van zijn zus… waar ik op de een of andere onverklaarbare reden verzeild was geraakt… dit terzijde!! Deze “confrontatie” was echter van een veel serieuzere aard met de presentatie van een nieuw en zeer interessant schrijfsel van zijn hand over de geschiedenis van de rol van Nederlandse astronoom in de grote wereld van de internationale sterrenkunde! Zijn conclusie na het schrijven van dit leuke (KOPEN!!!) boekje was dat dit ogenschijnlijk kleine landje in de sterrenkunde-wereld echter een Heuse REUS is……laten we alleen maar denken aan grootheden als Professor Oort, C. de Jager, H. van Woerden… en nog vele vele anderen!! Mijn Conclusie na deze lange zit in Middelburg: “ongelofelijk de moeite waard!!!” Oh… en tenslotte nog effe voor alle duidelijkheid aan al onze “Foreign non-believers”:

The Telescope was Invented by a Dutchman (Lipperhey), Letterpress printing (den boekdrukkunst) was invented…….Yes, by a Dutchman (L.J.Coster!!) and during the lecture on the history of the telescoop it became rather clear that is was NOT William Herschel (Sorry, mister Hall!!) but actually OUR very own DUTCH Christiaan Huygens who discovered the infrared part of the EM spectrum…..and therefore he should be proclaimed as the soul inventor of infrared astronomy..and definitely not “good old Willie from Blighty”!!!
Let this be known for ever and ever!!!!

J.B. from Dordrecht