Stervorming stopt door galactische botsing

Bekijk het plaatje hiernaast eens heel goed (dubbelklikken!). Een werkelijk schitterende opname van het zogenaamde M86-NGC4438 complex in de Virgo cluster van sterrenstelsels (hier is een 11 Mb-tif te zien). Rechts op de foto het elliptische sterrenstelsel Messier 86, links het spiraalstelsel NGC 4438, beiden zo’n 50 miljoen lichtjaar van ons verwijderd. Wat opvalt zijn die rode tentakels, wolken van geïoniseerd waterstof die de afstand tussen beide stelsels, 400.000 lichtjaren lang, overbruggen. De foto, genomen met de vier meter Mayall-telescoop van Kitt Peak National Observatory (VS), laat het resultaat zien van een aanstaande botsing tussen M86 en NGC 4438. In eerdere waarnemingen zag men wel afzonderlijke waterstofwolken rondom beide stelsels, maar geen overbrugging. Met de Mayall-telescoop zag men die overbrugging wel, zogenaamde H-α gaswolken, die een emissielijn bij 656,281 nanometers uitzenden. Door spectroscopische waarnemingen van de H-α wolken kon men een geleidelijke snelheidsovergang van het gas zien, duidend op een nadering van M86 en NGC 4438. Wat verder opviel was dat er in de wolken geen sterren zijn. Het elliptische stelsel M86 kent zelf ook een hele lage stervorming. Men denkt daarom dat de botsing er voor zorgt dat de tussenliggende gas- en stofwolken te heet zijn om ineen te storten tot sterren. Intergalactische gas- en stofwolken moeten onder een bepaalde drempeltemperatuur komen om gravitationeel ineen te kunnen storten. Tot nu toe dacht men altijd dat de superzware zwarte gaten in de centra van de sterrenstelsels de oorzaak waren van de lage stervorming, maar kennelijk is er nog een mechanisme dat daar verantwoordelijk voor is. Botsingen van sterrenstelsels dus. Het kleinere sterrenstelsel rechtsonder is NGC 4388. Ook daar komen (groengekleurde) gaswolken vanaf, maar die hebben vermoedelijk geen directe band met M86. Bron: NOAO.