29 maart 2024

Een serendipistische waarneming van een quasar

Voorstelling van de uitstoot van gas

De uitstoot van gas door het zwart gat in de quasar. Credit: University of Florida/Myda Iamiceli

De waarneming van een zeldzame gebeurtenis bij een op 10,3 miljard lichtjaar (z˜2,1) verwegstaande quasar wordt door sterrenkundige Fred Hamann (Universiteit van Florida) een geval van serendipiteit genoemd. Da’s een mooi woord voor als je iets onverwachts en bruikbaars vind terwijl je op zoek bent naar iets totaal anders [1]Het woord werd geïntroduceerd in het Engels door Horace Walpole in de 18e eeuw, in een brief waarin hij het had over een verhaal dat hij had gelezen, het Perzische sprookje De drie prinsen van … Lees verder. De waarneming betrof de uitstoot van een grote hoeveelheid gas door een supermassief zwart gat in het centrum van een quasar, met de idyllische naam J105400.40+034801.2. Uitgestoten gas is niet zo heel bijzonder, maar wel de tijdsspanne waarin dit gebeurde: slechts vier jaar! Men denkt te maken te hebben met het begin van een enorme uitstoot, die de komende jaren nog door zal gaan. De snelheid van het gas is 94 miljoen km/uur (26.300 km/sec). De uitstoot werd per toeval ontdekt door een student, Kyle Kaplan (Universiteit van Californië/Santa Cruz), die in de lente spectra onderzocht van de quasar uit 2006. Kaplan zag enkele eigenaardigheden en meldde dat aan z’n docent, professor Jason Prochaska. Die nam op zijn beurt weer kontakt op met Hamann die nog foto’s uit 2002 had van dezelfde quasar. En wat bleek: in 2002 waren de eigenaardigheden er niet! Er moet dus in de vier jaren tussen 2002 en 2006 gas zijn uitgestoten, iets wat in die 10,3 miljard jaren een ‘blink in the eye’ is, zoals de Engelsen het zo mooi kunnen zeggen. Kortom, een echt geval van serendipiteit (70 punten bij Scrabble). Meer info in dit artikel, dat binnenkort verschijnt in het prestigieuze Britse vakblad Letters of the Monthly Notices of the Royal Astronomical Society. Bron: ScienceDaily.

Voetnoten

Voetnoten
1 Het woord werd geïntroduceerd in het Engels door Horace Walpole in de 18e eeuw, in een brief waarin hij het had over een verhaal dat hij had gelezen, het Perzische sprookje De drie prinsen van Serendip (Serendip is een oude Perzische naam voor Sri Lanka). Bron: Wikipedia.
Share

Speak Your Mind

*