28 maart 2024

Er is iets met Eris aan de hand

Eris en Dysnomia

Eris en Dysnomia, NASA, ESA, and M. Brown 

Er is iets vreemds gaande rondom Eris, de grootste van de Plutoïden/dwergplaneten [1]Eris is 2.500 km in diameter en zo’n 27% zwaarder dan Pluto. Eris heeft ook een maantje, Dysnomia. voorbij Neptunus. In z’n 557 jaar durende omloopbaan om de Zon heeft Eris momenteel het verste punt in z’n elliptische baan bereikt, een punt dat bijna 100 astronomische eenheden ver weg ligt, dat is zo”n 15 miljard km. Men heeft gezien dat de afgelopen twee jaar de hoeveelheid bevroren stikstof op het oppervlak van Eris enorm veranderd is, zo blijkt uit spectroscopische waarnemingen. Een team sterrenkundigen onder leiding van Stephen Tegler (Northern Arizona Universiteit in Flagstaff, VS) bekeek Eris in 2005 en 2007. In 2005 kon men een hoge concentratie stikstof vlakbij het bevroren oppervlak van Eris ontdekken. En wat bleek twee jaar later: de grootste concentratie stikstof zat ónder het oppervlak van Eris! Ook zag men een verbreedde lijn van methaan in het spectrum van Eris, hetgeen te maken heeft men een hogere concentratie stikstof. Het lijkt onwaarschijnlijk dat deze verandering iets te maken heeft met het ‘weer’ op Eris. Als Eris sowieso het verschijnsel weer kent zal dit op zo’n ver punt van de Zon in zo’n korte tijd niet kunnen veranderen. Het lijkt waarschijnlijker dat er veranderingen op het oppervlakte optreden als Eris in z’n perigeum staat, het dichtste punt bij de Zon (38 AE, zo’n 5,7 miljard km). Wat heeft dan die stikstof op Eris doen veranderen? Sommigen denken dat Eris wellicht te maken heeft met cryovulkanisme. Daarbij spuwen vulkanen geen heet lava uit, maar water, ijs en in het geval van Eris methaan en stikstof. Dat cryomagma stolt na zo’n eruptie in een dikke laag van methaan en stikstof. Het zou ook kunnen dat er nóg een andere verklaring is: dat er helemaal geen snelle verandering is opgetreden in de hoeveelheid stikstof, maar dat men twee verschillende delen van het oppervlak van Eris heeft bestudeerd! Eris draait in 26 uren een rondje om z’n as en het zou zomaar kunnen dat er verschillen op het oppervlak zijn. Kortom, we kunnen nog alle kanten uit. 🙂 NASA’s New Horizons, die onderweg naar Pluto is, een andere welbekende Plutoïde/dwergplaneet, en die daar in 2015 aankomt gaat overigens onderzoek doen naar het bestaan van cryovulkanen in die regionen van het zonnestelsel. Als ’t op Pluto kan, waarom dan niet op Eris? Bron: Universe Today.

Voetnoten

Voetnoten
1 Eris is 2.500 km in diameter en zo’n 27% zwaarder dan Pluto. Eris heeft ook een maantje, Dysnomia.
Share

Speak Your Mind

*