29 maart 2024

Bruine dwergen ontstaan net zoals sterren

Impressie van de bruine dwerg ISO-Oph 102. Credit: David A. Aguilar (CfA)

Bruine dwergen vormen het grijze bruine schemergebied tussen sterren en planeten. Ze zijn te licht om tot kernfusie in de kern over te gaan en te stralen als sterren, ze zijn te zwaar om als planeten te worden gekenschetst. Over het ontstaan van bruine dwergen bestaan dus ook twee theorieën: dat ze net als sterren ontstaan door het ineenstorten van een gaswolk onder invloed van de zwaartekracht óf dat ze net als planeten ontstaan doordat rotsachtige objecten, planetesimalen, samenklonteren. Met behulp van de Smithsonian’s Submillimeter Array (SMA) hebben sterrenkundigen ontdekt dat de eerste ontstaanswijze de juiste is. De radiotelescopen van de SMA werden op de bruine dwerg genaamd ISO-Oph 102 gericht en daaruit bleek dat vanuit de bruine dwerg naar twee tegengestelde kanten wolken met koolmonoxide worden uitgestoten. Dat heeft men ook bij ‘gewone’ protosterren waargenomen. ISO-Oph 102 telt 60 Jupitermassa’s schoon aan de haak, da’s te licht om als ster door het leven te gaan. Pas boven 75 Jupitermassa’s zal de massa voldoende zijn om waterstof in het centrum te laten fuseren tot helium. De hoeveelheid uitgestoten massa bij ISO-Oph 102 is 1.000 keer minder dan bij protosterren en de snelheid waarmee het gas wordt uitgestoten ligt zo’n 100 keer lager. Kennelijk ontstaat een bruine dwerg op dezelfde wijze als een ster, alleen is de kwantiteit een stuk kleiner. In het nummer van 20 december van The Astrophysical Journal Letters zal een artikel over de waarneming van ISO-Oph 102 verschijnen van de hand van Paul Ho en z’n team. Wie geen geduld heeft kan ‘m hier lezen. Bron: Universe Today.

Share

Speak Your Mind

*