Aha, daar komt al dat stof vandaan!

Stof, we hebben er allemaal mee te maken. De twee beroemdste schoonmakers van Nederland, moeder en dochter Liny van Oyen en Marja Middeldorp van het RTL-4 programma Hoe schoon is jouw huis, doen hun uiterste best er vanaf te komen. Maar ook sterrenkundigen blijken geïnteresseerd te zijn in stof. Ruimtestof welteverstaan. Het zonnestelsel heeft de afgelopen jaren behoorlijk last gehad van interstellair ruimtestof, hetgeen samenhangt met de verminderde magnetische activiteit van de Zon, die normaal gesproken als een uitstekend schild dient tegen dat stof. Die wordt op haar beurt weer veroorzaakt doordat de Zon in een minimum zit van haar zonnevlekkencyclus. Interessante vraag is natuurlijk wat ruimtestof precies is, hoe het ontstaat en waar het vandaan komt. Op de eerste twee vragen hebben sterrenkundigen op dit moment nog geen definitief antwoord, maar op de derde vraag is er een redelijk vermoeden: de dubbelster genaamd HD 44179, gelegen middenin de beroemde Rode Rechthoeksnevel, een protoplanetaire nevel in het sterrenbeeld Eenhoorn (Monoceros), 2.300 lichtjaar verderop. Eén van die sterren van HD 44179 is een ster die al z’n waterstof in het centrum opgebrand heeft. Vandaar dat ‘ie op dit moment in een fase verkeert van inkrimping van dat centrum, waardoor de temperatuur stijgt en de ster over zo’n 10.000 jaar aan z’n volgende fase van heliumverbranding kan beginnen. Deze tussenfase noemt men een post-AGB (post-asymptotic giant branch) ster. Terwijl de kern krimpt dijen de buitenlagen echter uit. Materiaal van de post-AGB ster komt in een schijf om de andere ster van HD 44179 terecht en die weet het spul vervolgens in straalstromen (jets) de interstellaire ruimte in te spuwen. En zo denken Donald York (Universiteit van Chicago) en z’n collegae te weten waar dat stof dat ons zonnestelsel belaagt vandaan komt. Sterrenkundigen zijn erg benieuwd naar de rol van stof in het ontstaan van sterren. Het zou zo maar kunnen zijn dat zonder stof interstellaire wolken van waterstofgas niet in staat zijn om samen te trekken en zo sterren te vormen. Nader onderzoek van HD 44179 in de Rode Rechthoeksnevel kan laten zien hoe stof én gas samenwerken om sterren te vormen. Kortom, stof kan best nuttig zijn. Begrepen Liny en Marja? 😉 Bron: Space.com.