Site pictogram Astroblogs

Fermi ziet record-gammaflitser

GRB 080916c

GRB 080916c. Credit: NASA/Swift/Stefan Immler

Met behulp van de gammasatelliet Fermi (voorheen bekend als GLAST) van de NASA hebben sterrenkundigen de meest energierijke gammaflitser ooit ontdekt. Een gammaflitser of gamma-ray burst (GRB) is een heftige uitbarsting van hoogenergetische gammastraling en duurt van enkele milliseconden tot enkele minuten. De oorzaak is vermoedelijk een botsing van neutronensterren of zwarte gaten óf de ineenstorting van zéér zware sterren. Tijdens de flits is de energie-uitstoot (normaal gesproken) honderden malen meer dan de straling die afkomstig is van een supernova. De gammaflits die Fermi in de vroege uren van 16 september 2008 zag was echter een tikkeltje heftiger. GRB 080916C produceerde in korte tijd een hoeveelheid energie die door 9.000 supernovae wordt geproduceerd! 😯 Negenduizend supernovae. Bedenk dat één supernova al de lichtkracht van honderden miljoenen tot meer dan een miljard zonnen betekent. Gammafotonen van gammaflitsers hebben normaal gesproken energieën tussen 10 KeV en 1 MeV. Die van GRB 080916C bevonden zich tussen 8 KeV en 13 GeV. GRB 080916C mag daarom met verve de meest krachtige gammaflitser die ooit is waargenomen worden genoemd. Korte tijd nadat Fermi de gammaflitser zag werd het object ook vanaf de aarde gespot met behulp van de Gamma-Ray Burst Optical/Near-Infrared Detector (GROND), die verbonden is aan een 2,2 metertelescoop van de ESO (European Southern Observatory) in La Silla/Chili.  Daarmee kon men achterhalen dat GRB 080916C zich op een afstand bevindt van 12,2 miljard lichtjaar in het zuidelijke sterrenbeeld Kiel (Carina). Opmerkelijk was dat de ‘zachtere’ gammafotonen, dat wil zeggen de fotonen met minder energie, iets eerder door Fermi werden gedetecteerd dan de ‘harde’ fotonen, met de meeste energie. Dat was één keer eerder ook al gezien door Fermi. De oorzaak zou iets met de gammaflitser zelf te maken kunnen hebben, bijvoorbeeld dat de zachte fotonen iets eerder vertrekken dan de harde fotonen. Maar eerder denkt men aan een andere oorzaak: de ruimte zou volgens sommige theorieën, zoals de Quantum Loop Gravitatie, gequantiseerd kunnen zijn. Dus geen continuüm van ruimte, maar een rooster van kleine ruimtes. Zachte gammafotonen zouden volgens de berekeningen sneller door zo’n gequantiseerde ruimte reizen als harde fotonen en over een reisafstand van 12,2 miljard lichtjaar zou dat verschil merkbaar zijn. Door meer gammaflitsers op verschillende afstanden waar te nemen zou men verschillende aankomsttijden van de fotonen moeten waarnemen en zo zou men de quantumtheorieën van de gravitatie kunnen toetsen. Goh, waar een gammasatelliet toch niet goed voor is. Bron: Universe Today.

FacebookTwitterMastodonTumblrShare
Mobiele versie afsluiten