29 maart 2024

Een haarscherp kijkje in de Helixnevel

De Helixnevel

De Helixnevel. Credits; NASA, NOAO, ESA, the Hubble Helix Nebula Team, M. Meixner (STScI), and T.A. Rector (NRAO)

De Helixnevel is een welbekende planetaire nevel 700 lichtjaartjes verderop in het sterrenbeeld Waterman (Aquarius). Deze expanderende gasnevel, die we ook kennen onder z’n catalogusnummer NGC 7293, is onlangs haarscherp gefotografeerd met behulp van de Wide Field Imager van ESO’s La Silla Observatorium [1]Niet te verwarren met het Cerro Tololo observatorium, waar de Very Large Telescopes (VLT) te vinden zijn. La Silla ligt 100 km te noorden van Cerro Tololo, beiden in Chili. in Chili. De Helixnevel, die een straal van ruim 2 lichtjaar heeft, is ontstaan doordat een ster á la de Zon aan het einde van z’n fase van waterstofverbranding in het centrum de buitenlagen heeft afgestoten. Die ster is nu een witte dwerg, wiens ultraviolette straling de gasnevel doet oplichten. De ESO heeft een filmpje gemaakt waarin je wordt ingezoomd op het centrum van de Helixnevel. Moet je echt eventjes bekijken. Men heeft in de Helixnevel een lichzwakke buitenste ring van expanderend gas gevonden, die zich rondom de heldere binnenste ring van gas bevindt. De heldere ring, de Helixnevel zoals we ‘m op de mooie plaatjes zien, heeft een snelheid van  100.000 km per uur en aan de hand daarvan heeft men berekend dat ‘ie zo’n 12.000 jaar geleden is begonnen met expanderen. In de nevel zijn bij de hoge resolutiefoto’s (hier te downloaden tot een full-resolution Tif-versie van 84 Mb) structuren te zien die lijken op komeetstaarten en die allemaal van het centrum afwijzen. Het lijken allemaal kleine vlekjes, maar verkijk je daar niet op: één zo’n cometary knot, zoals ze worden genoemd, is zo groot als ons zonnestelsel. In totaal heeft men 20.000 van die knopen geteld in deze planetaire nevel. Dwars door de Helixnevel zijn op de achtergrond nog sterrenstelsels zichtbaar. Ook heel mooi om op de detailfoto’s te bekijken. Afijn, de ESO heeft weer z’n best gedaan met dit ‘Oog van God’, zoals de Helixnevel ook wel wordt genoemd. Bron: ESO.

Voetnoten

Voetnoten
1 Niet te verwarren met het Cerro Tololo observatorium, waar de Very Large Telescopes (VLT) te vinden zijn. La Silla ligt 100 km te noorden van Cerro Tololo, beiden in Chili.
Share

Speak Your Mind

*