28 maart 2024

Kannibaal Jupiter at vele manen op

De Galileïsche manen

De Galileïsche manen. Credit: NASA/JPL/DLR

Galileo Galileï was de eerste die de vier grote manen van Jupiter zag, Io, Europa, Ganymedes en Callisto. Ze worden niet voor niets de Galileïsche manen genoemd. Naast deze vier bekende manen heeft Jupiter nog 59 andere, kleinere, manen, waarvan hier een lange lijst met info te vinden is. Onderzoek van Robin Canup en William Ward (Southwest Research Institute in Boulder/Colorado, VS) laat zien dat de Galileïsche manen in een ver verleden vergezeld waren door meer grote manen, wel twintig stuks in aantal. Zij baseren zich daarbij op berekeningen aan de stofschijf rondom Jupiter, waaruit lang geleden de manen zijn ontstaan. Die stofschijf moet miljarden jaren geleden enkele tientallen procenten van de massa van Jupiter hebben gewogen, terwijl 2% nodig is om de manen te kúnnen vormen. De stofschijf was dus veel te zwaar. Het ontstaan van nog meer grote manen buiten de vier Galileïsche manen zou de verklaring kunnen leveren voor de overtollige massa in de stofschijf. Van deze extra manen is echter niets overgebleven omdat zij te dicht bij Jupiter in de buurt stonden en daar langzaam maar zeker naar toe spiraliseerden. Dat ging niet in één keer, maar in generaties. Canup en Ward denken dat wel vijf generaties van grote manen uiteindelijk door Jupiter zijn opgevreten. De Galileïsche manen ondergingen dit lot niet, omdat op een gegeven moment de val van stof uit de stofschijf op de reuzenplaneet ophield. Die val nam de voorgangers van de Galileïsche manen mee richting Jupiter, als ware slachtvarkens op een lopende band, hetgeen hun fataal werd. Aldus Canup en Ward in dit artikel. Eh… dat van die slachtvarkens is mijn metafoor hoor. 🙂 Bron: New Scientist.

Share

Speak Your Mind

*