28 maart 2024

Om meerdere redenen een bijzondere foto

ARP 261

ARP 261. Credit: ESO.

Zie hier ARP 261, een tweetal sterrenstelsels in het sterrenbeeld Weegschaal  in een gravitationele interactie verwikkeld die uiteindelijk zal leiden tot een merger, een samengaan van de twee stelsels. Halton Arp, de beroemde Amerikaanse sterrenkundige nam het duo op in z’n catalogus van bijzondere sterrenstelsels uit 1966. Maar de hier getoonde foto van ARP 261, die gemaakt werd met behulp van het zogenaamde FORS2 [1]FOcal Reducer and low dispersion Spectrograph nummertje 2. instrument op ESO’s Very Large Telescope in Chili, is niet alleen bijzonder vanwege deze twee sterrenstelsels. Hij is om een aantal aspecten bijzonder. Zo ging het de makers van de foto met name om een supernova die middenin ARP 261 te zien is. Een tikkeltje rechts van het helderste deel van ARP 261 staat die geëxplodeerde ster. Het bijzondere is namelijk dat die supernova al in 1995 plaatsvond en dat ‘ie nu nog steeds zichtbaar is! Normaal gesproken zijn supernova enkele maanden zichtbaar en daarna kwijnen ze wel in de vergetelheid, hooguit een uitdijende supernovarestant achterlatend. Dit exemplaar weet echter niet van ophouden. Een andere bijzonderheid van de foto is dat er ook ‘per ongeluk’ twee planetoïden mee zijn gefotografeerd. Links van ARP 261 zie je een rood-groen-blauw spoor, hetgeen planetoïde 14670 voorstelt en bovenaan zie je eenzelfde spoor en da’s planetoïde 9735. Die kleuren hebben te maken met het feit dat tijdens de tijdopname de planetoïden een stukje door het beeld bewegen én dat er drie verschillende kleurfilters op drie tijdstippen zijn gebruikt. Laatste bijzonderheid en daarna hou ik erover op: de foto toont prachtig de relativiteit van afstanden. Helemaal onderaan is een heldere ster te zien. Afstand daartoe: zo’n 500 lichtjaar. Da’s pak ‘m beet 20 miljoen keer keer verder dan die twee planetoïden van ons verwijderd zijn. Maar die 500 lichtjaar stelt weer niks voor ten opzichte van ARP 261, die 70 miljoen lichtjaar verderop staat. En die afstand stelt weer niets voor ten opzichte van de cluster van sterrenstelsels, die je in de rechteronderhoek ziet en die zo’n 50 tot 100 keer verder weg staan dan ARP 261. Kortom, een bijzonder plaatje. Mogen ze vaker maken. 🙂 Bron: Eurekalert.

Voetnoten

Voetnoten
1 FOcal Reducer and low dispersion Spectrograph nummertje 2.
Share

Comments

  1. OK, het heeft helemaal niets met dit intergalactische onderwerp te maken maar ik moet toch even mededelen dat die "overtocht" gisteravond van de Spaceshuttle Discovery gebroederlijk tesaam achtervolgd door het ISS waarlijk een schitterend gezicht was!!

    Moest er toch effe op uit voor een proefritje met den ouden eend en ben uiteidenlijk op een mooi plekkie aan "The mighty Dordtse Kil" beland met riant uitzicht op het zuidwesten.

    Eerst nog een waarneminkje gedaan van het fraaie sikkeltje van Venus, laag op de zuid westelijke horizon om vervlogens dus te genieten van die twee heldere puntjes, gescheiden van elkaar door slechts een "volle maan" grote tussenafstand, die rap in kosmische ganzenpas langs de nachthemel trokken…..de heldere ster sirius op een haar na missend!

    Vervolgens weer rap naar huis gescheurd om op NASA TV die twee puntjes een uurje of zo later "life in het echie" aan elkaar te zien vastgeknoopt te zien worden!

    Bedankt NASA voor deze fraaie show…encore!!

  2. Hé Jan,

    Leuk je verhaal te lezen. Ik zat zelf helaas in vergadering met MR en kandidaat-directeur en kon daar niet onderuit. Zucht… 🙁

Speak Your Mind

*