28 maart 2024

Wat is dat nou: een ellips of een spiraal?

NGC 7049

NGC 7049. Credit: NASA, ESA and W. Harris (McMaster University, Ontario, Canada)

Grosso modo worden sterrenstelsels in twee klassen ingedeeld: elliptische stelsels en spiraalstelsels. Het verschil heb ik even voor ’t gemak van Wikipedia geplukt: Een elliptisch sterrenstelsel is een sterrenstelsel dat de vorm heeft van een ellips (bol- tot lensvormig) en geen spiraalarmen vertoont. Een spiraalvormig sterrenstelsel daarentegen is een sterrenstelsel dat een spiraalstructuur vertoont die bestaat uit één of meerdere armen rondom een bolvormige, centrale verdikking. Maar wat doe je dan als Hubble een sterrenstelsel tegenkomt zoals NGC 7049 op de foto?  Dat stelsel ligt in het sterrenbeeld Indiaan (Indus), volgens de officiële Hubblesite zo genoemd door de Nederlandse sterrenkundige Petrus Plancius.  NGC 7049 is een zogenaamde Brightest Cluster Galaxy (BCG), een zeer zwaar sterrenstelsel in het geometrische centrum van een cluster van sterrenstelsels. Die BCG’s zijn meestal elliptische stelsels, die zich gedurende hun levensduur door galactisch kannibalisme gevoed hebben met kleinere stelsels en zo gigantisch groot zijn geworden. Normaal zijn elliptische stelsels monotone stelsels, die geen verstoken zijn van gas en die daarom geen actieve stervorming kennen. Maar het vreemde van NGC 7049 is dat ‘ie wel een opvallende ring van stof heeft, de donkere band op de foto, die ‘m doet denken aan de Sombreronevel. Maar da’s nou juist weer een spiraalstelsel, die we ‘vanaf de zijkant zien. Phil Plait denkt dat de stofband het restant is van een opgevreten stelsel. Kortom, NGC 7049 is een soort hybride stelsel, met trekjes van beide klassen van sterrenstelsels. Een beetje van dit en een beetje van dat. 🙂 De meeste witte puntjes op de foto zijn overigens geen sterren, maar bolvormige sterrenhopen. De BCG wordt omgeven door een halo van dergelijke bolhopen. De diffuse halo om de kern van NGC 7049 heen zijn individuele sterren, die vanwege de grote afstand niet opgelost kunnen worden. Grotere versies van bovenstaande foto zijn hier verkrijgbaar. Bron: Hubble.

Share

Comments

  1. hmmmm, wellicht een idee om dit "classificatie-probleempje" voor te leggen bij de heren en dames van….eh…Galaxy Zoo??

    zomaar een suggestie..!!

    groetjezzz,

    JB

  2. hmmmm, wellicht een idee om dit "classificatie-probleempje" voor te leggen bij de heren en dames van….eh…Galaxy Zoo??
    zomaar een suggestie..!!

    groetjezzz,

    JB

  3. Eh… vertaal jij m'n blog eventjes? 😉 Tsja, ik zou 't daar kunnen brengen, maar vast en zeker dat anderen dat ook gaan doen, want nieuws van Hubble wordt meestal wijdverspreid. Overigens heb ik net ontdekt dat NGC 7049 ook als S0 stelsel wordt gekenmerkt, hetgeen in Hubble's classificatiesysteem net op het kruispunt zit van ellipsen, spiralen en balken.

  4. Eh… vertaal jij m'n blog eventjes? 😉 Tsja, ik zou 't daar kunnen brengen, maar vast en zeker dat anderen dat ook gaan doen, want nieuws van Hubble wordt meestal wijdverspreid. Overigens heb ik net ontdekt dat NGC 7049 ook als S0 stelsel wordt gekenmerkt, hetgeen in Hubble's classificatiesysteem net op het kruispunt zit van ellipsen, spiralen en balken.

Speak Your Mind

*