28 maart 2024

Eerste resultaten van BLAST zijn bekend

De heliumballon en BLAST

De heliumballon en BLAST. Credit: Mark Devlin and the University of Pennsylvania

Goh, het kan toch snel gaan af en toe. Tot donderdag had ik nog nooit gehoord van BLAST, de Balloon-borne Large-Aperture Sub-millimeter Telescope. Tot Jan mij erop wees dat diezelfde avond de VPRO een documentaire uit zou zenden over die telescoop en over de wetenschappers die ‘m bedacht en gebouwd hebben. En het is diezelfde donderdag dat in het Engelse wetenschappelijke vakblad Nature de eerste resultaten staan van BLAST! De documentaire was prachtig, zoals ook Jan al in z’n commentaar op de astroblog beaamde, maar de resultaten van twee jaar onderzoek mogen er ook zijn. Kern van die resultaten is dat de Far Infrared Background, oftewel de FIRB, afkomstig is van individuele sterrenstelsels die tussen 7 en 10 miljard lichtjaar afstand liggen. Die verre infrarood-achtergrond was voor het eerst met de COBE-satelliet gedetecteerd. Er waren wel vermoedens dat verweg gelegen sterrenstelsels de bron waren van de uniforme straling, maar zekerheid had men niet. Totdat sterrenkundigen van de Universiteit van Pennsylvania via BLAST die zekerheid wel kregen. In de waargenomen sterrenstelsels worden hete sterren gevormd en die brengen de omringende gas- en stofwolken tot een temperatuur van 30 K, dus dertig graden boven het absolute nulpunt. Daardoor gaan die wolken infrarood en submillimeterstraling uitzenden en dat vormt bij elkaar die FIRB. Gedurende z’n elf dagen durende vlucht over Antartica in 2006, gedragen door een enorme heliumgevulde ballon, vond BLAST tien keer zoveel submillimeter starburst galaxies als voorheen bekend waren. De infrarood achtergrond die zij produceerden is qua energie net zo groot als datgene wat alle sterren en sterrenstelsels aan optisch licht produceren! 😯 Over de infrarood-sterrenkunde horen/lezen we niet zoveel, dus het is goed als we daar door experimenten zoals BLAST meer over te weten komen. De infraroodsatelliet Herschel, wiens lancering samen met die van Planck gepland staat voor 6 mei a.s., kan voortbouwen op het werk van BLAST. Het volledige artikel van Mark Devlin en z’n makkers is hier te lezen. Meer over die resultaten vind je ook in de BLAST-poster hieronder. Bron: Eurekalert.

De BLAST-poster

Credit: BLAST/Mark Devlin and the University of Pennsylvania

Share

Speak Your Mind

*