Niet-radiale trillingen in rode reuzen ontdekt

Sterrenkundigen zijn er in geslaagd om voor het eerst zogenaamde niet-radiale trillingen ^[1]Radiale trillingen bewegen door de hele ster heen en leiden ertoe dat het steroppervlak in zijn geheel op en neer gaat. Niet-radiale trillingen weerkaatsen op een bepaalde diepte in een ster, … Lees verder (non-radial oscillations) met een vrij lange levensduur waar te nemen in rode reuzen. Ze deden dit met behulp van ultraprecieze metingen van de helderheidsvariaties in deze sterren. Het resultaat, dat deze week in Nature is gepubliceerd, opent de weg naar onderzoek aan de inwendige structuur van rode reuzen. Een Europees team van sterrenkundigen, onder wie de Nederlandse sterrenkundige Saskia Hekker ^[2]Universiteit van Birmingham, Katholieke Universiteit van Leuven én de Koninklijke Sterrenwacht van België; drukke dame, die Hekker. 🙂 , heeft de helderheid van 300 rode reuzen gedurende vijf maanden onafgebroken gemeten met de CoRoT-satelliet. Op basis van deze metingen hebben zij kunnen aantonen dat de periodes van de helderheidsvariaties, veroorzaakt door stertrillingen, over lange tijd hetzelfde blijven. De aanwezigheid van niet-radiale trillingen, die in sommige gevallen een levensduur van wel een maand hadden, kon worden afgeleid uit de specifieke verhoudingen tussen de verschillende waargenomen periodes. Rode reuzen zijn ‘oudere’ sterren (de zon zal ook een rode reus worden) met een grote, uitgezette en turbulente atmosfeer rondom een compacte kern, die uit helium bestaat. De waargenomen trillingen zijn golven die ontstaan in de turbulente buitenste lagen van de sterren (denk aan de lichte trillingen in een ketel met kokend water) en zich door het sterinwendige verplaatsen. Hierdoor beweegt het steroppervlak op en neer, wat we waarnemen als variaties in de helderheid. Door de aanwezigheid van de lang levende, niet-radiale trillingen zijn sterrenkundigen in staat om de inwendige structuur van rode reuzen veel uitgebreider te kunnen bestuderen dan met alleen radiale trillingen met een korte levensduur. Een van de rode reuzen met niet-radiële trillingen is xi Hya in het sterrenbeeld Stier, die je hierboven op de afbeelding ziet. Bron: Nova.