29 maart 2024

Is HDF 130 een tweede ‘Voorwerp’?

HDF 130

HDF 130. Credit: X-ray (NASA/CXC/IoA/A.Fabian et al.); Optical (SDSS), Radio (STFC/JBO/MERLIN)

Een gaswolk op een afstand van tien miljard lichtjaar genaamd HDF 130, welke onlangs ontdekt is met behulp van de röntgensatelliet Chandra, vertoont allerlei trekjes die ‘m doen lijken op Hanny’s Voorwerp. Dat laatste, inmiddels wereldberoemde, object – in 2007 door Hanny van Arkel uit Heerlen ontdekt – is een gaswolk die tot lichten wordt gebracht door een uitbarsting in het verleden van het superzware zwarte gat in het centrum van het naburige IC 2497. HDF 130 [1]HDF staat voor Hubble Deep Field. Chandra keek naar hetzelfde gebied als waar Hubble ooit naar keek, maar dan in het röntgengebied. komt voor in de opname genaamd Chandra Deep Field-North, een zeer diepe röntgenblik in het heelal van een gebiedje ter grootte van 60% van de Volle Maan, verkregen met een belichtingstijd van maar liefst 23 dagen. 😯 HDF 130 wordt een X-ray ghost genoemd. Tsja, moet je dat nou vertalen met ‘röntgenstralingsspook’? Ik vind ’t niet staan, maar goed wie ben ik. Afijn, dat spook is ontstaan doordat een nabij superzwaar zwart gat in een actief moment straling uitzond richting de gaswolk HDF 130, welke vervolgens in het röntgengebied van het spectrum ging stralen. Maar maakt dat HDF 130 ook gelijk een tweede ‘Voorwerp’? Afgezien van de tijdelijke uitbarsting van de motor achter de echo’s, dat nabije superzware zwarte gat, zien de sterrenkundigen meer verschillen dan overeenkomsten. HDF 130 is bijvoorbeeld veel groter dan Hanny’s Voorwerp. De hoeveelheid röntgenstraling die door HDF 130 wordt uitgestraald is equivalent aan de uitbarsting van wel een miljard supernovae, véél meer dan in Hanny’s Voorwerp. Ook straalt HDF 130 in röntgenlicht, terwijl Hanny’s Voorwerp vooral in het optische gebied straalt.  Wel is in HDF 130 een radio-puntbron gezien, hetgeen samenvalt met een elliptisch stelsel die ook in optisch licht kan worden gezien. Op de röntgenfoto hieronder ligt dat stelsel op de plek van het groene kruisje.

Bij het kruisje ligt de bron van HDF 130

Credit: X-ray (NASA/CXC/IoA/A.Fabian et al.); Optical (SDSS), Radio (STFC/JBO/MERLIN)

Het feit dát er een radiobron is wijst op een zwart gat dat aan het groeien is en dat niet zoals het zwarte gat van IC 2497 in een soort van winterslaap is terechtgekomen. De verwachting is dat objecten zoals HDF 130 in de toekomst vaker zullen worden ontdekt, doordat de mechanismen welke vermoedelijk verantwoordelijk zijn voor het ontstaan van het röntgenspook, eh… sorry röntgenstralingsspook vaker zullen voorkomen dan welke de oorzaak zijn van Hanny’s Voorwerp. Kortom, voorlopig is Hanny’s Voorwerp het enige echte ‘Voorwerp’ in het heelal! 😀 Meer informatie over HDF 130 is voor de liefhebbers in dit wetenschappelijke artikel te lezen, welke binnenkort wordt gepubliceerd in The Monthly Notices of the Royal Astronomical Society. Bron: Universe Today.

 

Voetnoten

Voetnoten
1 HDF staat voor Hubble Deep Field. Chandra keek naar hetzelfde gebied als waar Hubble ooit naar keek, maar dan in het röntgengebied.
Share

Speak Your Mind

*