Uitbarsting bij zwart gat in M87 waargenomen

M87 is het welbekende reusachtige elliptische sterrenstelsel dat zich in de kern ophoudt van de Virgocluster van sterrenstelsel, 50 miljoen lichtjaar van ons verwijderd. In het centrum van M87 bevindt zich een superzwaar zwart gat, eentje die welgeteld zes miljard keer zo zwaar is als onze zon. Met diverse instrumenten heeft men vlakbij dat zwarte gat een uitbarsting van hoogenergetische straling ontdekt. Die uitbarsting vond plaats in de straalstroom, die vanuit de kern van M87 naar buiten wordt gespuwd en die zo’n 5.000 lichtjaren lang is. Die jet of straal is in 1918 voor ’t eerst waargenomen door Heber Curtis van het Lick Observatorium. Eerder zijn al uitbarstingen waargenomen, maar dit keer is het een uitbarsting die door een complete batterij aan instrumenten is gezien, variërend van de Very Long Baseline Array (VLBA) radiotelescopen tot aan de gammatelescopen van VERITAS in Arizona, H.E.S.S. in Namibië en MAGIC op La Palma, één van de Canarische eilanden. Die gammatelescopen hebben allemaal het euvel dat ze niet zo scherp kunnen zien, maar dankzij het fenomenale scheidend vermogen van de VLBA kon men de uitbarsting vlakbij het centrale zwarte gat in M87 zien. Opmerkelijk was dat de uitbarsting in het radiogolfgebied van het electromagnetisch spectrum twee maanden langer doorging dan die in het gammagebied. Onderzoek van het gebied rondom het zwarte gat heeft uitgewezen dat de waarneemhorizon ervan ^[1]Het gebied waarbinnen licht niet meer kan ontsnappen omdat daar de ontsnappingssnelheid hoger is dan de lichtsnelheid. ongeveer twee keer zo groot is als ons zonnestelsel. De gammastralen die men waarnam kwamen vanuit een regio die minder dan vijftig keer de omvang van de waarneemhorizon is. Gisteren verscheen een artikel over de waarnemingen van de uitbarsting in M87 in de online versie van het Amerikaanse vakblad Science. Bron: NRAO.