28 maart 2024

Deze ster kan ‘binnenkort’ een supernova worden

HD 49798

HD 49798. Credit: ESO.

Zie hier HD 49798, een ster waar iets bijzonders mee is. Eh… kleine correctie, HD 49798 is op zichzelf niet zo bijzonder, maar wél wat er in de buurt staat. In 1997 werd namelijk ontdekt dat er röntgenstraling afkomstig is van iets dat vlakbij HD 49798 staat. Dat ‘iets’ blijkt een witte dwerg te zijn, een compacte ster die rondjes draait om de ‘gewone’ ster HD 49798. En wat is er dan dat die witte dwerg zo bijzonder maakt? Dat is – zo blijkt uit recent onderzoek met behulp van ESA’s röntgensatelliet XMM-Newton – dat het een héél zware witte dwerg is. Normaal zijn witte dwergen zo’n 0,6 zonmassa’s, maar het exemplaar bij HD 49798 is maar liefst 1,3 zonmassa’s. Die massa zit gepropt in een bolletje ter grootte van de helft van de Aarde, dus reken maar uit hoe die ster is. Daarnaast draait de witte dwerg maar liefst één keer per 13 seconden een rondje om haar eigen as, een record voor witte dwergen. De Indische Indiase sterrenkundige Chandrasekhar heeft in de jaren dertig berekend dat er een maximum is in de massa van witte dwergen, namelijk 1,4 zonmassa. De witte dwerg bij HD 49798 zit daar dus maar net onder. Omdat door de sterke aantrekkingskracht continue materie vloeit van HD 49798 naar de witte dwerg groeit deze langzaam in massa. Daardoor lijkt het waarschijnlijk dat de witte dwerg binnen enkele miljoenen jaren de kritische Chandrasekhar-limiet van 1,4 zonmassa overschrijdt. In dat geval stort de witte dwerg in enkele seconden in en vindt een type 1a supernova plaats. Boem, weg witte dwerg, weg HD 49798. Vanaf de Aarde zal het verschijnsel zeer goed te zien zijn, want de supernova zal helderder dan de Volle Maan zijn. Nou is ‘binnen enkele miljoenen jaren’ uiteraard niet hetzelfde als ‘binnenkort’, in mensentermen welteverstaan. Maar voor sterrenkundigen is zo’n periode wel zeer kort en dus spreken sterenkundigen de verwachting uit dat die supernova ‘binnenkort’ plaatsvindt. 😀 Hieronder een impressie van de witte dwerg en de ster HD 49798.

HD 49798 en de witte dwerg

Francesco Mereghetti, background image: NASA, ESA and T.M. Brown (STScI)

Bron: ESA.

Share

Comments

  1. Het is Indiaas… (wel een goed stuk)

  2. Dit heeft helemaal niks met deze post temaken, maargoed, over spelling pietepeuteren ook niet dus, here goes: Mijn vriendin (totaal niet geintereseerd in sterrenkunde) is zo lief geweest mij een link te sturen van een nieuwsbericht over een in Nederland ontwikkelde module van een satelliet die helaas niet goed werkt. Wieweet om iets over te bloggen?
    http://www.volkskrant.nl/wetenschap/article128476
    Groeten Edgar

  3. Ik had het nieuws gisteren ook gelezen. HIFI aan boord van de infrarood-satelliet Herschel doet 't niet meer. Geen arbeidsvitaminen meer aan boord. 🙂 Ik had geen puf meer om er een blogje aan te wijden (misschien vanavond), maar Govert Schilling heeft er ook over geschreven.

  4. B. Verdeyk zegt

    ja hoor, een rotatie van 13 keer per seconde. Zucht. Vertaaljournalistiek…

  5. B. Verdeyk zegt

    …en dat pleit dan weer in uw voordeel. Bij deze neem ik mijn sarcasme terug: hulde voor uw snelle reactie en aanpassing.

Laat een antwoord achter aan B. Verdeyk Reactie annuleren

*