Hydra A, een cluster van extremen. Credit: X-ray: NASA/CXC/U.Waterloo/C.Kirkpatrick et al.; Radio: NSF/NRAO/VLA; Optical: Canada-France-Hawaii-Telescope/DSS
Hydra A is een cluster van sterrenstelsels in het sterrenbeeld Waterslang (Hydra in ’t Latijn, goed geraden). Die cluster is onlangs bestudeerd door een combi van instrumenten: in het röntgengebied door de
Chandra satelliet, in het radiogebied door de
Very Large Array en optisch tenslotte door de
Canada-France-Hawaii telescoop. Uitkomst van die studie is
dat Hydra A omgeven blijkt te zijn door een reusachtige en gloeiendhete gaswolk. Steek er een thermometer in en hij blijft steken op 10 miljoen graden. 😯 Geen wonder dat ’t gas röntgenstraling uitzend, de blauwe gloed op de foto. Daarnaast zijn twee enorme stralen of jets te zien, die afkomstig zijn uit het centrum van Hydra A, de rood-roze slierten op de foto. De stralen blijken vol met ijzer te zitten. Het vermoeden bestaat dat het ijzer ontstaan is door een serie van supernova-uitbarstingen in het centrum van Hydra A, vlakbij de plek waar zich een superzwaar zwart gat bevindt. Een enorme uitbarsting van dat zwarte gat heeft er vervolgens voor gezorgd dat de expanderende supernovaschillen, vol met zware elementen, waaronder ijzer, twee kanten uit werden geslingerd. En niet zomaar een klein beetje, want de metingen laten zien dat die rode stralen wel 400.000 lichtjaar ver weg reiken, da’s verder dan het gebied dat zichtbaar is op de foto. Die uitbarstingen hebben overigens nog voor een derde bijzonderheid in Hydra A gezorgd. Want behalve dat superhete gas en de stralen vol ijzer zijn er ook enorme gaten in het gas ondekt, ‘cavities’ op z’n Engels. De uitbarsting van de straling naar twee kanten toe heeft namelijk op sommige plekken het schoon helemaal weggeveegd en dat leverde gaten op die in sommige gevallen zo’n 670.000 lichtjaar groot zijn . Voor de goede orde: daar past het gehele Melkwegstelsel in. Opnieuw 😯 Kortom: Hydra A is een cluster van extremen. Bron:
Chandra.
