29 maart 2024

Nog even over dat water op de maan

Water en hydroxyl op de maan

Water en hydroxyl op de maan. credit: NASA/JPL-Caltech/USGS

Donderdag werd wereldkundig gemaakt dat de NASA met behulp van de Moon Mineralogy Mapper (M3) aan boord van de Indiase maanverkenner Chandrayaan-1 water op de maan heeft ontdekt [1]Ik had die dag een personeelsfeestje, dus echt veel aandacht kon/wilde ik ’s avonds laat niet geven aan deze ontdekking, m’n bed had een sterkere aantrekkingskracht op dat moment. 🙂 . Tijd om daar wat meer aandacht aan te besteden én enkele misverstanden over dat water op de maan uit de weg te ruimen. Eerste misverstand gelijk maar even uit de wereld helpen: de maan á¬s niet drijfnat, hij ís en blijft droog. Het water is aanwezig in de vorm van moleculair water (H2O) en het hydroxyl ion (OH-) en de hoeveelheid is ongeveer 0,01 tot 1% van het gewicht van de bovenste 2 millimeter van de maanbodem. De sterrenkundige Paul Lucey sprak van A Lunar Waterworld, maar da’s dus sterk overdreven. De maan is droog, maar niet kurkdroog.

Infraroodmetingen van M3

VIMS waarnemingen van Cassini

VIMS waarnemingen van Cassini. credit: NASA/JPL-Caltech/USGS

M3 heeft het water op de maan ontdekt door infraroodwaarnemingen. Zonlicht dat op de maan valt wordt door het moleculair water en  hydroxyl geabsorbeerd op golflengten van 3 respectievelijk 2,8 micrometer, gelegen in het infraroodgebied van het spectrum. Die absorptie is eerder al door de Cassini met de Visual and Infrared Mapping Spectrometer (VIMS) in augustus 1999 en door de Epoxi komeetverkenner (voorheen bekend als Deep Impact) in juni dit jaar gemeten. M3 aan boord van Chandrayaan-1 heeft die waarnemingen bevestigd. De VIMS waarnemingen uit 1999 zie je in de figuur hierboven. Dat zonlicht is vermoedelijk ook de oorzaak van het voorkomen van het water en hydroxyl op de maan. Deze verbindingen ontstaan namelijk door hydratatieprocessen waarbij de protonen van de zonnewind, da’s een constante stroom van geladen deeltjes van de zon, tegen de zuurstofrijke mineralen in de gesteenten van het maanoppervlak botsen.

Vooral aan de polen

De spectrografische waarnemingen van het water en hydroxyl tonen aan dat het overal op de maan voorkomt, maar vooral aan de polen én aan de donkere kant van de maan. Er is een dagelijkse variatie in de hoeveelheid water en hydroxyl. Blijkbaar worden de hydratatieprocessen overdag weer deels teniet gedaan door fotodissociatie, de ontleding door zonlicht. Er zijn ook ideeën dat het water afkomstig is van ingeslagen kometen, maar in dat geval zou er geen sprake moeten zijn van een dagelijkse variatie. Bron: Planetary Society + NRC-Handelsblad, 26 september 2009.

Voetnoten

Voetnoten
1 Ik had die dag een personeelsfeestje, dus echt veel aandacht kon/wilde ik ’s avonds laat niet geven aan deze ontdekking, m’n bed had een sterkere aantrekkingskracht op dat moment. 🙂
Share

Speak Your Mind

*