29 maart 2024

QUaD meet polarisatie van het vroege heelal

QUaD en de CMB

QUaD en de CMB. Credit: Nicolle Rager Fuller, NSF.

Het gehele heelal is doordrenkt met fotonen met een temperatuurtje van 2,7 graden boven het absolute nulpunt, die een overblijfsel zijn van de hete oerknal waarmee 13,7 miljard jaar geleden het heelal op het toneel kwam. Die fotonen kennen we onder de naam Kosmische Microgolf-achtergrondstraling en onderzoekers onder leiding van Sarah Church (Kavli Institute for Particle Astrophysics and Cosmology) zijn er in geslaagd om van die straling minieme temperatuursverschillen én polarisatie te meten. Die verschillen in temperatuur worden al jaren vanuit de ruimte bestudeerd, eerst door de COBE satelliet, daarna door de WMAP en tegenwoordig door Planck. Maar Church en haar collegae keken niet vanuit de ruimte naar de CMB, zoals ze de straling in ’t Engels noemen [1]Yep, de Cosmic Microwave Backgroundradiation., maar vanaf de Zuidpool. Daar in de bittere kou staat een instrument met een 2,6 meter spiegel genaamd QUaD, hetgeen een vreselijke afkorting is [2]Nee, serieus, kijk maar: QUaD staat voor het QUEST at DASI project. Dat maakt gebruik van het Q U Extra-galactic Survey Telescope (QUEST) instrument op de Zuidpool, geïnstalleerd op een … Lees verder, waarmee ze de CMB hebben bestudeerd. De uitkomsten zie je in de afbeelding, waarin je onderaan het QUaD instrument ziet staan. Daarin zie je niet alleen de temperatuursverschillen (rood is iets warmer dan gemiddeld, blauw iets kouder), maar met streepjes ook de polarisatie van de fotonen. Die polarisatie is niet iets van de oerknal zelf, want die braakte alleen ongepolariseerde fotonen uit, maar van zo’n 376.000 jaar ná de oerknal, toen de fotonen loskoppelden van de materie. De QUaD waarnemingen bevestigen datgene wat sterrenkundigen al langer denken: namelijk dat slechts 5% van het heelal zit in gewone materie en dat de overige 95% verborgen zit in Donkere Materie en Energie. Op 1 november j.l., zondag bij mijn weten, verscheen een artikel over de QUaD waarnemingen aan de CMB in het vakblad The Astrophysical Journal. Wie geen zin heeft om morgen (tevergeefs) naar de Bruna te rennen kan dat artikel hier lezen. Bron: Eurekalert.

Voetnoten

Voetnoten
1 Yep, de Cosmic Microwave Backgroundradiation.
2 Nee, serieus, kijk maar: QUaD staat voor het QUEST at DASI project. Dat maakt gebruik van het Q U Extra-galactic Survey Telescope (QUEST) instrument op de Zuidpool, geïnstalleerd op een overblijfsel van een vroeger experiment genaamd DASI (Degree Angular Scale Interferometer). En dan weet ik niet eens waar Q U voor staat. 😉
Share

Speak Your Mind

*