28 maart 2024

Hubble zag kleine Kuiper-ijsbol… per toeval

Een KBO verduistert een ster. credit: NASA, ESA, and G. Bacon (STScI)

Voorbij de baan van de planeet Neptunus komt de zogenaamde Kuipergordel voor, genoemd naar de Nederlandse sterrenkundige Gerard Kuiper, die het bestaan ervan voor het eerst voorspelde. De gordel bestaat uit vele miljarden komeetachtige, uit steen en ijs bestaande objecten, transneptunisch object genoemd, in ’t engels Kuiperbelt-objects (KBO’s). Er zijn al zo’n 1.300 van die KBO’s ontdekt, maar met de Hubble ruimtetelescoop hebben ze er onlangs eentje ontdekt die slechts een kilometer groot is. Afstand tot die klomp ijs was maar liefst 6,7 miljard km. 😯 En dá t Hubble het zag was louter toeval. Een groep sterrenkundigen onder leiding van Hilke Schlichting is op zoek gegaan naar kleine KBO’s. Probleem is alleen dat ze op die enorme afstanden te weinig licht geven om vanaf de Aarde te zien, zelfs voor Hubble. Wat wel te zien is is als zo’n KBO precies tussen een waarnemer en een ster passeert en die ster eventjes verduisterd. En dan komt de Hubble om de hoek. Sinds 1990 doet die braaf z’n waarnemingen en daarbij maakt ‘ie gebruik van volgsterren. Hubble heeft een stel Fine Guidance Sensors (FGS) aan boord, kleine volgtelescopen die bedoeld zijn Hubble goed te richten. De data van 12.000 volgsterren is netjes bewaard in de Hubble-archieven en Schlichting en consorten hebben die data van 4,5 jaar uitgeplozen. Daarin kwamen ze één verduistering tegen, die 0,3 seconde duurde:

credit: NASA, ESA, and G. Bacon (STScI)

Op basis daarvan hebben ze de afmeting van de KBO én de afstand gemeten. Men had meer verduisteringen verwacht, want over het algemeen neemt het aantal KBO’s toe met een afnemende diameter. Men denkt dat de KBO’s onder een bepaalde afmeting te weinig zwaartekracht hebben om stabiel te zijn en door botsingen sneller uiteen zullen vallen in kleinere fragmenten. Zodra de KBO’s in de binnenste regionen van het zonnestelsel terechtkomen gaat de buitenkant smelten en zien wij ze als kometen, in dit geval kort-periodieke kometen. Lang-periodieke kometen komen weer van de Oort-wolk, die zich búiten de Kuipergordel bevindt. Maar da’s weer een héél ander verhaal. Bron: Bad Astronomy.

Share

Speak Your Mind

*