Ooooh, helemaal de verjaardag vergeten van SGR 1806-20

Tssss, Adrianus shame on you, ben je helemaal de verjaardag vergeten van SGR 1806-20 ^[1]SGR staat voor soft gamma repeater.. Huh, SGR 1806-20? Nooit van gehoord, hoor ik jullie al denken. Ja, dat kan wel kloppen, want de uitbarsting van deze magnetar in het sterrenbeeld Boogschutter op 27 december 2004 heeft nooit op de voorpagina’s van de kranten gestaan. Logisch ook, want een dag eerder, op Tweede Kerstdag 26 december 2004, vond die verschrikkelijke tsunami in Azië plaats en die gebeurtenis nam de volgende dag de gehele krant in beslag. Waarom moeten we dan nu stilstaan bij die vijfde verjaardag van de uitbarsting van SGR 1806-20? Nou eenvoudig omdat dit een verschrikkelijke grote uitbarsting was ^[2]“It was the brightest event known to have been sighted on this planet from an origin outside our solar system.”, lees ik op Wikipedia., die niet alleen door talloze instrumenten werd waargenomen, maar die ook de bovenste laag van de aardatmosfeer deels ioniseerde. Eén van de satellieten die de uitbarsting zag was Swift van de NASA. Die zag de hoogenergetische gamma- en röntgenfotonen terwijl ‘ie een hele andere kant uitkeek. Terwijl ‘ie een hele andere kant uitkeek, laat dat even tot je doorwerken. Betekent dus dat die fotonen dwars door het metaal van Swift heendrongen en de detectoren bereikten. Die detectoren sloegen ook even letterlijk op tilt, want zoveel energie konden ze niet aan. Hieronder zie je de grafiek met de door Swift gemeten energie. Helemaal links staat de uitbarsting van SGR 1806-20.

Het topje van de piek van de uitbarsting van SGR1806-20  staat niet in beeld. Zou je die top willen zien dan zou je monitor 300 meter groot moeten zijn. 😯 Nee, niet gelogen, zo energierijk was die uitbarsting. Het werd allemaal veroorzaakt door een zogenaamde hyperflare op het oppervlak van de magnetar SGR 1806-20, een soort van beving in de korst van de magnetar. In feite is een magnetar een neutronenster, maar dan eentje met een bijzonder krachtig magneetveld. Ná de krachtigste uitbarsting zie je in de grafiek een serie kleinere uitbarstingen, met tussenpozen van 7,56 seconden. Dat is de rotatieperiode van SGR 1806-20, de periode waarin dit object – wiens diameter zo’n 20 km is, één keer om haar as draait. De tsunami van 26 december 2004 werd veroorzaakt door een zeebeving met een kracht van 9,3 op de schaal van Richter. De beving in de korst van SGR 1806-20 zou op diezelfde schaal (die logaritmisch is!) 32 zijn geweest. 😯 Bij de uitbarsting kwam in 1/10e seconde net zoveel energie vrij als de Zon in 100.000 jaar uitstraalt. Dá t we dit allemaal kunnen navertellen is te danken aan het feit dat SGR1806-20 plaatsvond op een – voor ons veilige – afstand van maar liefst 50.000 lichtjaar. Zou de magnetar tien keer dichterbij hebben gestaan dan zouden de gevolgen veel ernstiger zijn geweest. Hieronder een voorstelling van de uitbarsting van SGR 1806-20.

Eh… een collega-magnetar van SGR 1806-20, genaamd 1E 1048.1-5937, staat op slechts 9.000 lichtjaar afstand. Als die zich maar koest houdt. Bron: Bad Astronomy.