Spitzer ontdekt oeroude stofvrije superzware zwarte gaten

Voorstelling van het primitieve superzware zwarte gat. Credit: NASA/JPL-Caltech/R. Hurt (SSC)

Dat we in de kernen van sterrenstelsels superzware zwarte gaten aantreffen van miljoenen tot zelfs miljarden zonmassa’s zwaar is inmiddels bekend en in talloze astroblogjes heb ik de lezers daarmee vermoeid. Maar met NASA’s Spitzer infrarood-satelliet hebben ze een nieuw hoofdstuk aan dit verhaal toegevoegd, want met Spitzer heeft een team van sterrenkundigen onder leiding van Linhua Jiang (Universiteit van Arizona, Tucson) twee bijzondere exemplaren ontdekt. Op een respectabele dertien miljard lichtjaar afstand van de aarde heeft Jiang’s team namelijk twee quasars waargenomen, genaamd J0005-0006 en J0303-0019, waarvan de centra bevolkt zijn door superzware zwarte gaten. Dat laatste is op zich geen verrassing, maar wel verrassend is dat de zwarte gaten stofvrij zijn. Spitzer is namelijk een meester in het waarnemen van stof, door het uitzenden van warmte in infraroodlicht, en bij 19 ver verwijderde quasars werd dat stof inderdaad gemeten. Dat wil zeggen dat in die quasars een superzwaar zwart gat zetelt dat omringd is door een accretieschijf van gas én daaromheen een donutvormige stofschijf. Da’s ook het algemene beeld van superzware zwarte gaten in de kernen van sterrenstelsels. Maar bij het genoemde duo ontbrak die warme stofdonut. In een artikel dat morgen in het vakblad Nature verschijnt schrijven Jiang en collegae dat ze denken dat  J0005-0006 en J0303-0019 twee quasars zijn met primitieve supermassieve zware gaten, die een stofschijf ontberen, simpelweg omdat in die fase van het heelal de hoeveelheid stof nog minimaal was. Bron: Spitzer.

Gerelateerde Astroblogs:

Het begeleidende superzware zwarte gat in quasar OJ 287 is voor het eerst apart gespot Superzwaar zwart gat in het vroege heelal kreeg minder materie dan verwacht De grootste kaart van actieve superzware zwarte gaten (lees: quasars) is verschenen