Fermi brengt gamma-straalstromen Centaurus A in beeld

Centaurus A (NGC 5128) is het bekende radio-sterrenstelsel in het sterrenbeeld Centaurus, 12 miljoen lichtjaar van ons verwijderd. We kennen het stelsel vooral van z’n karakteristieke stofbanden en van de twee straalstromen, die vanuit de kern van het stelsel ontspringen en die ieder een miljoen lichtjaar lang zijn. Zouden wij over radio-ogen beschikken dan zouden we een gigantisch sterrenstelsel aan de hemel zien, twintig keer groter dan de Volle Maan. 😯 Die straalstromen in radiolicht ontstaan bij het zwarte gat in de kern, die naar schatting honderden miljoenen zonmassa’s zwaar is. NASA’s gammasatelliet Fermi heeft die straalstromen dit keer in gammalicht bekeken – waarvan de fotonen ieder zo’n 100 miljard keer energieker zijn dan radiofotonen – en het blijkt dat die ‘gammajets’ wel tien keer groter zijn dan de radiojets – de paarse gloed op de foto. De gammastraling ontstaat door een proces dat inverse Compton verstrooiing ^[1]Het proces is het omgekeerde van de Compton verstrooiing, waarbij fotonen juist energie verliezen als ze in botsing komen met electronen, ontdekt in de jaren twintig door Arthur Holy Compton. wordt genoemd. Vanaf de accretieschijf rondom het zwarte gat worden naar twee kanten energierijke electronen uitgezonden, die meebewegen met het magnetische veld. Vervolgens komen fotonen van de bekende kosmische microgolf-achtergrondstraling in botsing met die deeltjes en daarbij krijgen ze een stoot energie, zodat ze van radiofoton in gammafoton veranderen, een soort kosmisch biljarten dus. Bron: Eurekalert.