KLaas-Jan Mook bij z’n voordracht bij Huygens
Gisteravond hield Klaas-Jan Mook een lezing bij sterrenvereniging Christiaan Huygens over de zoektocht naar de Tweede Aarde en na afloop had ik één sterke indruk: gossie, wat zijn er ontzettend veel soorten exoplaneten! Er zijn op dit moment 490 exoplaneten bekend en tot nu toe had ik altijd de indruk dat die verdeeld waren in twee kampen: de exoplaneten die op de Aarde lijken, dus rotsachtig en met de potentie leven te bevatten, en de Jupiter-achtigen, die enorme gasreuzen zijn en die uitgesloten lijken om tot de ontwikkeling van leven te komen. Maar Mook z’n lezing bracht aan het licht dat er – in theorie tenminste – ontzettend veel verschillende types exoplaneten zijn, waar ik zo op terug zal komen. In z’n boeiende, maar ook wel een tikkie lange lezing, ging Mook niet alleen in op de soorten exoplaneten, maar ook op de verschillende detectiemethodes (zoals het schommelen van de ster als signaal van een aanwezige exoplaneet en de transitiemethode, waarbij het licht van de ster iets dimt als een exoplaneet voorbij schuift). Ook refereerde hij regelmatig naar de Fermi Paradox, waar hij eerder een lezing over hield bij Huygens: ‘Waar zijn ze?’ oftewel waarom hebben we nooit iets gemerkt van ander intelligent leven in het heelal? Mook’s antwoord daarop: dat intelligente leven zal héél zeldzaam zijn in onze Melkweg.
Verschillende types exoplaneten
Schets van een koolstofplaneet. Credit: Lynette Cook/NASA.
- pulsar planeten: de eerste ‘gewone’ exoplaneet werd in 1995 ontdekt, maar daarvoor al – in 1989 en 1991 – werden exoplaneten bij pulsars ontdekt. Maar die zijn, zoals Mook stelde, geen gewone exoplaneten á la de Aarde en Jupiter maar meer planeten die ontstaan zijn uit de restanten van een supernova-explosie.
- Chthoniaanse planeten: onuitsprekelijke naam voor zeer hete exoplaneten, die door de korte nabijheid tot hun moederster ‘gestript’ worden van hun atmosfeer. Lijken daarom net kometen met een staart.
- Waterplaneten: planeten met veel water, maar ook met droge plekken. Zeg maar de film met Kevin Kostner, maar dan in ’t echt.
- Oceaanplaneten: alleen maar water aan het oppervlak en diep daaronder een dikke laag exotisch ijs.
- Goldilock planeten: exoplaneten á la Gliese 581d, die gelegen zijn in de leefbare zone van een ster. Potentiële kandidaten dus voor exoplaneten met leven daarop.
- Super aardes: planeten die een paar keer groter dan de Aarde zijn. Sommigen daarvan zijn ook Goldilock planeten.
- Hete Jupiters: gasreuzen qua omvang vergelijkbaar met Jupiter, die door migratie in de planeetstelsels naar het binnenste gedeelte verhuisd zijn en daardoor zeer heet zijn. Grote vraag is waarom dat migreren Jupiter niet is overkomen.
- Koolstofplaneten: deze bestaan uit een ijzerkern en koolstofmantel. Er schijnt ook een laag van zuivere diament in voor te komen, dus voor goudzoekers eh… diamantzoekers ’the place to be’. 🙂
- en nog een zooitje soorten, waar ik de naam van vergeten ben… Ja hallo, ik heb het niet allemaal opgeschreven hoor.
Afijn, na de avond duizelde het mij een tikkie van die verschillen in exoplaneten. Maar goed, da’s beter dan achteraf te constateren dat je niks nieuws hebt gehoord. Dus een interessante lezing van Mook!
