28 maart 2024

De speurtocht naar vulkanen op exoplaneten start in 2014

Impressie van vulkanen op een exoplaneet.  credit: W. Henning, NASA Goddard.

Er zijn al bijna vijfhonderd exoplaneten bij andere sterren bekend en daarvan weten we aardig wat de massa, straal, hun omloopbaan om de centrale ster en soms de samenstelling van hun atmosfeer is. Maar verder houdt onze kennis ervan grotendeels op. Maar sterrenkundigen willen altijd een stap verder, want het volgende doel is al weer in zicht: het detecteren van vulkanen op exoplaneten. 😯 Letterlijk vulkanen op exoplaneten zien zal niet lukken, maar men wil wel met behulp van de opvolger van Hubble – de James Webb Space Telescope (JWST), die ergens in 2014 moet worden gelanceerd – kijken naar signalen van eventuele vulkaanuitbarstingen. Aardse vulkanen, zoals dit jaar nog de IJslandse Eyjafjallajökull, spuwen massa’s zwaveldioxide de atmosfeer in. Een grote uitbarsting zoals die van de Mount Pinatubo op de Filipijnen in 1991 bracht 17 miljoen ton van dat spul in de hogere atmosfeer (10-50 km) en bij een superuitbarsting als van de Tambora bij Indonesië kwam tien keer zo veel vrij.

De detectie van vulkanen bij exoplaneten

Een groep sterrenkundigen onder leiding van Lisa Kaltenegger (Harvard Universiteit) denkt dat de JWST in staat moet zijn om in het spectrum van een exoplaneet ‘vingerafdrukken’ te zien van een uitbarsting ter grootte van de Tambora. Drie voorwaarden: de exoplaneet moet een secundaire eclips maken, d.w.z. gezien vanaf de Aarde moet ‘ie achter de ster langs gaan [1]Yep, een primaire eclips is als de planeet vóór de ster langs gaat.. Daarmee kunnen ze het gecombineerde spectrum van ster + planeet van elkaar losweken en houden ze het spectrum van de planeet over, waar eventueel die zwavel dioxide in te zien is. Ten tweede moet de exoplaneet niet verder dan 30 lichtjaren van de Aarde af staan. En tenslotte zullen die uitbarstingen niet zo vaak plaatsvinden, dus de JWST zal héél wat rotsachtige kandidaat-exoplaneten (en geen gasreuzen zoals Jupiter, die geen vulkanisme kennen) in de gaten moeten houden. Bron: CfA/Harvard.

Voetnoten

Voetnoten
1 Yep, een primaire eclips is als de planeet vóór de ster langs gaat.
Share

Speak Your Mind

*