Site pictogram Astroblogs

Enorme cluster van sterrenstelsels ontdekt in ’t vroege heelal

Daar heb je ‘m, SPT-CL J0546-5345. Credit: NASA/JPL-Caltech/M. Brodwin (Harvard-Smithsonian CfA) Optical Image: CTIO Blanco 4-m telescope/J. Mohr (LMU Munich)

Met behulp van de South Pole Telescope – yep goed geraden, een telescoop midden op de Zuidpool – hebben sterrenkundigen zeven miljard lichtjaar hier vandaan in het zuidelijke sterrenbeeld Schilder (Pictor) een enorme cluster van sterrenstelsels ontdekt. Die cluster, voorzien van de prachtige naam SPT-CL J0546-5345, telt honderden sterrenstelsels en de totale massa bedraagt ongeveer 800 biljoen zonmassa’s, da’s een 8 gevolgd door veertien nullen. Die massa is vergelijkbaar met die van een nabijstaande cluster als de Coma cluster. De afstand van 7 miljard lichtjaar plaatst SPT-CL J0546-5345 halverwege de leeftijd van het heelal, welke ongeveer 13,75 miljard jaar bedraagt. Dat de cluster toen al zo zwaar was betekent dat ‘ie ongeveer 2 miljard jaar na de oerknal moet zijn ontstaan. De foto hiernaast laat dus sterrenstelsels zien die toen al 5 miljard jaar oud waren. In die tijd was de zwaartekracht gevormd door donkere én gewone materie nog sterker, doordat het heelal kleiner was en dus compacter én doordat de donkere energie, die een tegengestelde kracht als de donkere materie heeft, toen zwakker was. Het was toen dus gemakkelijker om grote gravitationeel gebonden clusters van sterrenstelsels te vormen. Op de foto zie je geel omcirkeld de sterrenstelsels met een ‘oude’ bevolking van sterren, zoals de elliptische sterrenstelsels in onze buurt die hebben. In blauw de stelsels met een jonge bevolking, welke we in spiraalstelsels aantreffen. De SPT kijkt in het (sub-)millimetergebied van het spectrum, dat ergens tussen infrarood en radiogolven in zit, en dat is ook het gebied waar het licht van SPT-CL J0546-5345 door de expansie van het heelal naar toe is verschoven. Bron: CfA.
FacebookTwitterMastodonTumblrShare
Mobiele versie afsluiten