28 maart 2024

Zijn de meeste pulsars eigenlijk ‘slapende’ magnetars?

Impressie van SGR 0418+5729. Credit: ESA.

Met de ontdekking van uitbarstingen van röntgen- en gammastraling afkomstig van de pulsar SGR 0418+5729 hebben sterrenkundigen voor het eerst iets waargenomen wat je een soort van slapende magnetar kan noemen. Laat ik eerst even die termen allemaal uitleggen voordat de helft van de lezers afhaakt. Pulsars zijn snel ronddraaiende neutronensterren, die vanaf hun magnetische polen bundels hoge energie uitzenden en die als ware kosmische vuurtorens naar twee richtingen slingeren. Neutronensterren zijn weer de compacte kernen, die overblijven als zware sterren (8-25 zonmassa) als supernova exploderen. Magnetars tenslotte zijn een bijzonder soort pulsars, namelijk degenen met een langere rotatieperiode, welke geregeld kortdurende uitbarstingen van röntgen- en gammastraling hebben, 10 tot 100 keer sterker dan wat pulsars normaal uitzenden. Normaal gesproken ontlenen pulsars hun vermogen straling uit te zenden aan de rotatie. Magnetars daarentegen, waar er nu 15 van ontdekt zijn, genereren die uitbarstingen uit het enorm sterke magnetische dipoolveld dat ze hebben. Het magnetisch veld van gewone pulsars is al een miljoen keer sterker dan het sterkste veld dat op aarde kan worden geproduceerd, dat van magnetars is met z’n 1014-1015 Gauss weer 100 tot 1000 keer krachtiger. Afijn, bij SGR 0418+5729 hebben ze met behulp van een bataljon instrumenten (de satellieten XMM-Newton, Chandra, RXTE en Swift) uitbarstingen met een periode van 9 seconden in röntgenlicht gezien en met de intensiteit van magnetars, maar het gemeten magnetische veld is vergelijkbaar met dat van gewone pulsars. Sterrenkundigen denken nu dat SGR 0418+5729 in feite een soort van slapende of verborgen magnetar is, eentje die wel een sterk magnetisch veld heeft, maar dat verborgen is onder z’n oppervlak. Wellicht dat dat veld op een gegeven moment ‘wakker wordt’ en dat vanaf dat moment sprake is van een echte magnetar. Bron: ESA.

Share

Speak Your Mind

*