29 maart 2024

Gemma Frisius organiseert symposium over buitenaards leven

Credit: Free-photos/Pixabay.

Op 20 november a.s. staat het symposium, georganiseerd door Vereniging Gemma Frisius, afdeling Friesland van de KNVWS geheel in het teken van de speurtocht naar buitenaards leven. Drie befaamde sprekers zullen in beeld brengen wat we op dit moment weten van het ontstaan van het leven op onze aarde, wat we weten over de omstandigheden die noodzakelijk zijn voor het ontstaan van leven op andere planeten en over de noodzakelijke voorwaarden en waarschijnlijkheden van de ontwikkeling van hoger ontwikkelde levensvormen. Het symposium wordt georganiseerd in het kader van de viering van het 50 jarige jubileum van het SETI onderzoek (Search for Extra Terrestrial Intelligence). In april 1960 werd door de astronoom Frank Drake voor het eerst gericht gezocht naar radiosignalen van een buitenaardse beschaving. Sindsdien is er veel meer bekend over dit onderzoeksonderwerp en hoewel het in veel sterkere mate speculatief is dan conventionele wetenschap kan het onderwerp op een methodische en indringende manier benaderd worden, geïnformeerd door de allerbeste wetenschap waarover we heden ten dagen beschikken.

Het symposium van 20 november a.s.

Met de radiotelescoop van Arecibo in Puerto Rico wordt gespeurd naar buitenaards leven. Credit: Arecibo/NSF

Het symposium heeft als doel het bredere publiek een overzicht te geven van de huidige stand van zaken, waarbij feiten zorgvuldig worden gescheiden van theorieën waarin men enig vertrouwen mag hebben, van redelijke maar niet getoetste aannames, en van wildere speculaties. Naast de voordrachten wordt het publiek ruimschoots de mogelijkheid geboden om met de sprekers te discussiëren, is er een tentoonstelling aanwezig met als onderwerp “50 jaar SETI onderzoek” en kan men een aantal topstukken uit de fossielencollectie van de bekende fossielenverzamelaar Henk Nieuwenhuis bezichtigen. Daarnaast zijn er diverse stands van andere organisaties op astronomisch en paleontologisch gebied, zoals bijvoorbeeld van Stichting de Koepel, die ook diverse astronomische artikelen (boeken, tijdschriften, globes e.d.) te koop aanbiedt. Tevens staan er een aantal kijkers ter bezichtiging opgesteld. Advies over de aanschaf van een eigen telescoop kan desgewenst worden ingewonnen bij de eigenaren van deze kijkers. Het symposium vind plaats op zaterdag 20 november en wordt gehouden in het Eden Oranje Hotel, Stationsweg 4, Leeuwarden. De toegangsprijs bedraagt á  10,-. Daar het onderwerp sterk in de belangstelling staat verdient het aanbeveling om tijdig aanwezig te zijn. Men kan zich tevens van tevoren aanmelden. Aanmelden kan telefonisch via telefoonnummer 06-22647705 (K.J.J. Mook), of door een e-mail bericht te sturen naar [email protected], met vermelding van persoonsgegevens (naam, adres, telefoonnummer en bezoekersaantal). Beschrijving voordrachten:

(1) Het ontstaan van het leven op de planeet Aarde
Spreker: Prof. Dr. M. (Marco) C. Spaans heeft zijn doctoraalexamen behaald in Leiden (1995). Na 2 jaar onderzoeker te zijn geweest aan de Johns Hopkins University (Baltimore) en 3 jaar Hubble Fellow aan de Harvard University (Cambridge) is hij sinds 2000 bij de Rijksuniversiteit Groningen werkzaam waar hij tot hoogleraar fysica van het interstellaire medium en de vorming van sterren is benoemd. Hij is momenteel toponderzoeker bij NOVA (Nederlandse Onderzoeksschool Voor Astronomie) en nauw betrokken bij de ALMA telescoop en de Herschel satelliet. Hij is een geboren verteller die zijn roeping volgde. Een echte man van de theorie maar ook een groot popularisator van de sterrenkunde. Hij houdt met enige regelmaat lezingen in het land en was medeorganisator van de sterrenkunde olympiade 2009.Voordracht: De eerste voordracht bespreekt als eerste het ontstaan van onze planeet Aarde. Aspecten die hierbij aan de orde komen zijn de gaswolk waaruit de (jonge) Zon en haar planeten zijn gevormd alsmede de invloed die de planeetmassa, de aanwezigheid van de reuzenplaneet Jupiter, een aanwezigheid van een grote maan en de Zon zelf op de leefbaarheid van onze planeet(atmosfeer) hebben. Hierbij wordt ook meegenomen dat er tegenwoordig meer dan 400 planeten buiten ons zonnestelsel bekend zijn, en dus dat ons zonnestelsel wellicht (niet) uniek is. Daarna wordt de chemie van het leven besproken. De oorsprong van het water op Aarde, mogelijk via vele meteorietinslagen, en de introductie van aminozuren (bouwstenen van DNA), krijgen speciale aandacht. De condities die heersten op Aarde gedurende de eerste paar miljard jaar worden bekeken, van de oeratmosfeer tot en met het ontstaan van de RNA/DNA wereld. Ook wordt ingegaan op extreme vormen van leven (zogeheten ‘extremofielen’) en een vergelijking wordt gemaakt met nabije buren als Mars, Venus, Titan en Europa. Besloten wordt met enige opmerkingen over chiraliteit, oftewel de voorkeur in moleculen voor links- of rechtshandigheid.

(2) SETI en de Fermi Paradox: de oorverdovende stilte. Is de Aarde een unieke planeet?
Spreker: Drs. Klaas-Jan Mook is bestuurskundige en werkzaam bij het Ministerie van Defensie. Sedert zijn jeugdjaren geïnteresseerd in astronomie en de geschiedenis van de planeet aarde, is hij op deze gebieden de autodidact onder het gezelschap. Hij is momenteel voorzitter van Vereniging Gemma Frisius, afdeling Friesland van de Koninklijke Nederlandse Vereniging voor Weer- en Sterrenkunde (KNVWS) en houdt met enige regelmaat lezingen in het land ter popularisatie van de sterrenkunde.Voordracht: De tweede spreker betoogt dat het leven op Aarde vrij snel is ontstaan zodra de omstandigheden op Aarde hiervoor gunstig genoeg waren, wat bij gelijke omstandigheden op andere planeten waarschijnlijk ook zo zal zijn. Verder lijkt het inmiddels duidelijk dat de meeste andere sterren ook vergezeld gaan van een groot aantal planeten. Maar betekent dit dat ook hogere, meercellige levensvormen algemeen voorkomen in het Universum? Tijdens de voordracht wordt dan ook ingegaan op een aantal meer of minder waarschijnlijke gebeurtenissen waarvan de ontwikkeling van het leven op Aarde afhankelijk is geweest. Hoe waarschijnlijk is het dat deze omstandigheden zich elders in het Universum voordoen?Het SETI onderzoek naar buitenaardse signalen wordt vervolgens besproken waarbij de Fermi Paradox uitgebreid aan de orde komt: als het in het Universum wemelt van de beschavingen, waarom zijn deze beschavingen dan nog niet op Aarde gearriveerd en waarom nemen we er geen enkel teken van waar? En hoe verhoudt zich die waarneming tot datgene wat we weten over de evolutie van het leven op Aarde?De spreker concludeert dat de Aarde een tamelijk unieke planeet in het universum lijkt te zijn, hetgeen de meest waarschijnlijke verklaring vormt voor de zogenaamde ‘…oorverdovende stilte’ in het Universum: het totale gebrek aan bewijs voor enige intelligente beschaving naast de onze in het Universum, ondanks een vrij lange zoektocht. Hoewel voorstander van dergelijk onderzoek, is deze spreker sceptisch over het resultaat.

(3) Buitenaards Leven: geen mythe maar werkelijkheid
Spreker: Piet Smolders was al bezig met ruimtevaart toen die nog niet bestond. Al meer dan vijftig jaar praat en schrijft hij erover. Hij produceerde duizenden artikelen voor kranten en tijdschriften in binnen- en buitenland en schreef vijftig boeken over ruimtevaart en sterrenkunde. Smolders maakte ook tientallen documentaires voor de televisie en werkte mee aan talloze radioprogramma’s. Intussen was hij als het even kon ook nog overal present waar ruimtevaart wordt bedreven. Hij was vele malen op het Kennedy Space Center (onder andere bij de start van de laatste Apollo naar de maan en bij shuttle-lanceringen) en op Baikonoer. Smolders, die ook nog vijftien jaar Hoofd van het Artis Planetarium in Amsterdam was, leerde ooit Russisch als Officier bij de Militaire Inlichtingen Dienst (MID). Hij werd onderscheiden met de Simon Stevin kijker en de Gagarin medaille van de Russische ruimtevaartfederatie. Hij is lid van de Russische Ruimtevaart Academie en erelid van de Nederlandse Vereniging voor Ruimtevaart. In 2007 werd door de Internationale Astronomische Unie een planetoïde tussen Mars en Jupiter naar hem vernoemd.Voordracht: Piet Smolders meent dat er teveel serieuze verslagen van betrouwbare mensen zijn om het UFO-verschijnsel te negeren. Ook wijst hij op intrigerende verhalen uit religieuze geschriften en sluit niet uit dat buitenaardse beschavingen de Aarde wel degelijk hebben bezocht, en dit wellicht nog steeds doen. Hij is het dan ook niet op voorhand eens met de stelling dat er geen enkel teken van een buitenaardse beschaving is waargenomen en stelt daarmee dat er niet noodzakelijkerwijs sprake is van een Fermi Paradox. Piet Smolders is meer optimistisch ten aanzien van intelligent buitenaards leven en roept de wetenschap op hier serieus aandacht aan te besteden.

Meer Info: Vereniging Gemma Frisius.

Share

Speak Your Mind

*