28 maart 2024

Clusters van sterrenstelsels ontdekt door schaduwen

Clusters en schaduwen in de CMB. Credit: Rutgers Universiteit

Sterrenkundigen van de Rutgers Universiteit hebben samen met Chileense collega’s van de Pontificale Katholieke Universiteit van Chili tien clusters van sterrenstelsels ontdekt. Zij deden dat op een ongebruikelijke wijze, namelijk door met behulp van de Atacama Cosmology Telescope (ACT) in Chili op zoek te gaan naar ‘schaduwen’ in de Kosmische Microgolf-achtergrondstraling (in het Engels afgekort als CMB). Bij dat onderzoek werden radiogolven in het millimetergebied van het electromagnetisch spectrum afkomstig van die straling bekeken, op zoek naar signalen van het zogenaamde Sunyaev-Zel’dovich effect (SZE). Door dat effect, voor het eerst door de Russen Rashid Sunyaev en Yakov Zel’dovich geopperd in 1969, reageren fotonen van de CMB met electronen in het hete gas in die clusters. Door de interactie tussen fotonen en electronen wordt de CMB in de richting van de sterrenstelsels met het hete gas verstoort en dat zou in de vorm van ‘schaduwen’ van de CMB te zien moeten zijn. Geen echte schaduwen, maar een lichte verhoging van de energie van fotonen, door het ‘duwtje’ wat ze van het hete gas krijgen. Bij eerder onderzoek gebruikte men clusters van sterrenstelsels om schaduwen in de CMB te vinden, maar de sterrenkundigen onder leiding van Lyman Page – prachtige voornaam heeft die man, astronomisch verantwoord – deden het dit keer andersom: zoek SZE-schaduwen en probeer vervolgens de clusters te vinden die daar verantwoordelijk voor zijn. En aldus geschiedde, zoals beschreven in dit wetenschappelijke artikel. In tien gevallen vond men schaduwen en de daaraan gekoppelde clusters. Vier daarvan zie je in de afbeelding, bovenaan de schaduwen (de donderblauwe vlekken), daaronder de massieve clusters, waarbij de witte lijnen countouren van de door ACT waargenomen millimeterstraling zijn. Bron: Rutgers.

Share

Speak Your Mind

*