Hoogenergetische gammaflitsers veroorzaakt door zwarte gaten

Sinds 1967 zien sterrenkundigen af en toe plotselinge uitbarstingen van gammastraling, die vanaf een bepaald punt aan de hemel komen. Men onderscheidt twee soorten van ‘gammaflitsers’, zoals dit fenomeen wordt genoemd, de lange gammaflitsers (LGRB’s oftewel long gamma-ray bursts), welke langer dan twee seconden duren, en de korte gammaflitsers (yep, SGRB’s), wiens gammastraling in minder dan twee seconden tot ons komt. Van de lange gammaflitsers werd altijd gedacht dat ze door de vorming van neutronensterren/magnetars óf zwarte gaten ontstaan, nadat een zware ster aan het einde van z’n actieve leven is gekomen. Onderzoek van Bradley Cenko (Universiteit van Californië in Berkeley) en z’n collega’s aan vier gammaflitsers die waargenomen zijn door NASA’s Fermi gammasatelliet laat zien dat de optie van neutronensterren/magnetars afvalt, tenminste voor de meest energetische lange gammaflitsers. Wat Cenko en z’n maatjes deden was kijken naar de totale hoeveelheid energie in de door de gammaflitser uitgezonden straal (‘jet’). Net als pulsars sturen de gammaflitsers hun energie in de vorm van een smalle bundel straling de ruimte in. Ligt de aarde in zo’n bundel, dan kunnen we de gammaflitser zien, zo niet dan zullen we ‘m nooit opmerken. Eén van de onderzochtte gammaflitsers, GRB 090926A heet ’t beestje, bleek een straal te hebben geproduceerd met ongeveer 1,4 x 10⁵² ergs aan energie. Neutronensterren kunnen volgens de berekeningen van Cenko et al meer energie produceren, maximaal 3 x 10⁵² ergs, maar slechts een fractie daarvan gaat zitten in de straal. De vier onderzochtte gammaflitsers waren erg energetisch en daarom denken de sterrenkundigen dat in ieder geval deze categorie van lange gammaflitsers alleen door de vorming van zwarte gaten kunnen worden geproduceerd. Bron: New Scientist.