Site pictogram Astroblogs

Hubble brengt donkere materie Abell 1689 in kaart

De verdeling van donkere materie in Abell 1689. Credit: NASA, ESA, and D. Coe (NASA JPL/Caltech and STScI)

Abell 1689 is een gigantische cluster van sterrenstelsels, gelegen op een afstand van 2,2 miljard lichtjaar in het sterrenbeeld Maagd (Virgo). Een team sterrenkundigen onder leiding van Dan Coe (NASA’s Jet Propulsion Laboratory in Pasadena) keek met de Advanced Camera for Surveys (ACS) van de Hubble ruimtetelescoop naar de pakweg duizend (!) sterrenstelsels in Abell 1689 en slaagde erin de donkere materie in de cluster letterlijk in kaart te brengen, de blauwgekleurde ‘wolken’ op de foto. Da’s een knap staaltje wat Coe en consorten gepresteerd hebben, want donkere materie is – zoals de naam al doet vermoeden – niet te zien. Het reageert ook niet op gewone materie, dus is het niet op normale manier te fotograferen. Hoe hebben ze die donkere materie dan gefotografeerd? Door te kijken naar de enige manier waarop donkere materie invloed heeft op materie, namelijk door z’n zwaartekracht. Ver achter Abell 1689 liggen 42 sterrenstelsels. Het licht van die stelsels wordt door het door Albert Einstein voorspelde effect van de gravitatielenzen verbogen, hetgeen leidt tot maar liefst 142 lichtboogjes in Abell 1689. Van de zichtbare materie in de cluster heeft Coe’s team een een schatting gemaakt hoeveel massa deze heeft. Die massa is niet genoeg om die 142 boogjes te veroorzaken. De verborgen donkere materie levert wel de benodigde massa. Uit de stand van de lichtboogjes kon men tenslotte de preciese verdeling van de donkere materie afleiden. Het is overigens niet voor het eerst dat men een kaart van de donkere materie heeft gemaakt. In 2007 slaagde men er al in om met behulp van de COSMOS-survey een driedimensionale kaart van dit mysterieuze spul te maken. En dezelfde cluster Abell 1689 heeft sterrenkundigen eerder ook al de weg gewezen naar meer duidelijkheid over de net zo mysterieuze donkere energie. Kortom, een interessante cluster. Bron: Hubble.

FacebookTwitterMastodonTumblrShare
Mobiele versie afsluiten