29 maart 2024

Steen van Rosetta van T-dwergsterren gevonden

Voorstelling van de T-dwerg (l) en witte dwerg (r). Credit: Andrew McDonagh

Een internationaal team van sterrenkundigen onder leiding van Avril Day-Jones (Universiteit van Chili) heeft met de vondst van een uniek systeem met twee dwergsterren een astronomische  ‘Steen van Rosetta’ gevonden voor de zogenaamde T-dwergsterren. Het duo heet LSPM 1459+0857 A en B, waarbij ‘A’ een witte dwerg is, het eindstadium van sterren zoals de zon, en ‘B’ een T-dwergster. Een echte ster kunnen we LSPM 1459+0857 B niet noemen, want zo’n T-dwerg is een variant van de bruine dwergen en die hebben te weinig massa om tot waterstoffusie in hun kern over te gaan. Ze zullen nooit ‘ontbranden’ en daarom worden ze ook wel mislukte sterren genoemd. Er zijn twee varianten bruine dwergen bekend: de L-dwergen met oppervlakte-temperaturen van 1200-2000 °C en de T-dwergen met temperaturen beneden 1200 °C. In de atmosfeer van LSPM 1459+0857 B heeft men methaan waargenomen en dat duidt erop dat de temperatuur er niet hoger dan 1000 °C is. Boven die temperatuur overleeft methaan het niet. De T-dwerg werd gevonden in de UKIRT Infrared Deep Sky Survey (UKIDSS). De eigenschappen van een ‘alleenstaande’ T-dwerg zijn lastig te meten, maar dankzij de compagnon LSPM 1459+0857 A kan men de leeftijd, temperatuur en massa ervan meten. Men schat in dat over pakweg zes miljard jaar de temperatuur op de T-dwerg gedaald is tot… kamertemperatuur! 😯 De twee dwergen staan maar liefst 2,5 biljoen km van elkaar vandaan, da’s een kwart lichtjaar, maar desondanks is er een gravitationele binding. En dankzij die binding spreken de sterrenkundigen van een astronomische Steen van Rosetta voor dit type dwergen. Wie álle ins & outs van deze unieke dubbelster eh… dubbeldwerg wil weten moet in dit wetenschappelijke artikel van Day-Jones et al duiken. Bron: Science Daily.

Share

Speak Your Mind

*