Herschel ontdekte ‘warme’ stervormingsstelsels

Ze worden door sterrenkundigen Ultra Luminous Infrared Galaxies (ULIRG’s) ^[1]Er zijn in feite drie types van dergelijke stelsels: luminous infrared galaxies (LIRG’s), ultraluminous infrared galaxies (ULIRG’s) en hyperluminous infrared galaxies … Lees verder genoemd, vrij vertaald ultralichtsterke infrarood-sterrenstelsels. Sterrenstelsels op enorme afstanden van de aarde gelegen, die in zichtbaar licht niet te zien zijn, maar wiens infraroodstraling we wel kunnen waarnemen. Die ULIRG’s worden al een paar jaar waargenomen en de infraroodstraling is afkomstig van een grote mate van stervorming. De ‘stervormingssterrenstelsels’ kennen een productie van zo’n 100 sterren per jaar, da’s honderd keer zo hoog als de productie van de Melkweg. De jonge sterren zitten in een omhulsel van warm stof en gas – een soort van geboortecocon – en de infraroodstraling daarvan zien we met satellieten als Herschel. Vermoed werd echter dat de ULIRG’s nog een variant moeten hebben die warmer is en die een nog hogere productie van stervorming kent. Welnu, met de Spectral and Photometric Imaging Receiver (SPIRE) camera aan boord van Herschel hebben ze die ‘warme’ variant van de ULIRG’s inderdaad gevonden. In de afbeelding zie je drie blauwgekleurde exemplaren. Die vage vlekjes zijn complete sterrenstelsels op maar liefst 11 miljard lichtjaar afstand, die een gigantische productie van 700 sterren (!) per jaar kennen. Eh… blauwgekleurd, hoe kan dat? We hebben het toch over infrarood-stelsels? Yep, klopt. Maar infrarood kunnen wij met onze ogen niet zien, dus de computer van Herschel-SPIRE kent aan de straling een kleurtje toe dat wij wel kunnen zien en dat kan bij wijze van spreken ook pimpelgroen zijn. Afijn, de kleur doet er niet zo toe, het gaat om de bevestiging dat er inderdaad een warme variant van de ULIRG’s bestaat. Nou ja warm, het is maar wat je warm noemt: de gas- en stofwolken om de pas gevormde sterren hebben een temperatuur van… -240 °C. Wowie, da’s pas warm. 🙂 Om je te laten zien hoe die vage, blauwe vlekjes er van dichtbij uitzien is deze impressie van zo’n fabriek van stervorming wel doeltreffend: Bron: Bad Astronomy.