29 maart 2024

Lekken zwarte gaten informatie als kosmische Wikileaks?

Kan een zwart gat informatie lekken? Credit: Physics education group Kraus, Universität Hildesheim / Wikimedia Commons (CC BY-SA 2.5)

Zwarte gaten werden ooit geacht de meest zuivere vorm van éénrichtingsverkeer te zijn. Doordat de ontsnappingssnelheid binnen de waarneemhorizon van een zwart gat hoger is dan de lichtsnelheid – de hoogst mogelijke snelheid in het heelal – zou niets meer kunnen ontsnappen. Wel erin dus, niets eruit. Stephen Hawking toonde in 1974 echter aan dat zwarte gaten toch kunnen ‘verdampen’, doordat paren van deeltjes en antideeltjes er in slagen om één van hun tweetjes richting vrijheid te sturen. Onlangs betoogde het duo Valeri Frolov (Universiteit van Alberta in Canada) en Shinji Mukohyama (Universiteit van Tokio in Japan) dat óók informatie erin kan slagen om te ontsnappen uit de gravitationele wurggreep van een zwart gat. Hoe? Door gebruik te maken van de meerdere dimensies. Veel natuurkundigen en sterrenkundigen zijn ervan overtuigd dat in het heelal niet alleen de bekende vier dimensies van ruimte en tijd voorkomen, maar dat er extra dimensies zijn, welke gecompactificeerd zijn, d.w.z. naar binnen gekruld tot voor ons niet waar te nemen afmetingen. Frolov en Mukohyama denken dat door de extra dimensies de korste afstand tussen twee punten niet via een geodeet loopt, een ‘kromme’ die normaal gesproken de kortste weg tussen twee punten weergeeft. Er zou een nóg kortere weg kunnen bestaan, onbegaanbaar voor gewone deeltjes, maar begaanbaar voor informatie. Hierdoor zou het mogelijk moeten zijn dat het zwarte gat informatie ‘lekt’. Een soort van kosmische Wikileaks dus. 🙂 Over de relatie tussen zwarte gaten en informatie breken sterrenkundigen zich overigens al langer het hoofd, getuige het bestaan van de zogenaamde zwart gat-informatieparadox: wat gebeurt er met de informatie, bijvoorbeeld informatie over de massa, samenstelling en dichtheid van de ster wiens kern na een supernova-explosie tot zwart gat ineenkromp. Blijft die informatie ook bínnen de waarneemhorizon ergens bestaan? Mogelijk dat men op basis van de ideeën van Frolov en Mukohyama antwoord krijgt op dit vraagstuk. Mocht je je trouwens stierlijk vervelen tijdens de Kerstdagen: hier is het wetenschappelijke artikel van Frolov en Mukohyama, 21 december j.l. ingediend, dus versch van de persch. Bron: Technology Review.

 

Share

Speak Your Mind

*