29 maart 2024

Het Monster van M87 is gewogen: 6,6 miljard zonmassa!

Impressie van het zwart gat in de kern van M87. Credit: International Gemini Observatory/AURA/Lynette Cook

De grootste cluster van sterrenstelsels in onze nabijheid is de Virgocluster, zo genoemd omdat vanaf de aarde gezien de 2000 (!) sterrenstelsels die deel uitmaken van de cluster gelegen zijn in het sterrenbeeld Maagd (Latijn: Virgo). Centraal in de Virgocluster – 50 miljoen lichtjaar verderop – staat het gigantische elliptische sterrenstelsel M87. En centraal gelegen in M87 op haar beurt is een Moloch van een object, een gigantisch superzwaar zwart gat. Maar ja, hóe zwaar is dat zwarte gat? Vermoedens hadden de sterrenkundigen genoeg, maar met vermoedens neemt men geen genoegen. Vandaar dat de schattingen van de laatste jaren, variërend van drie tot ruim zes miljard zonmassa’s, door recent onderzoek in de prullebak kunnen belanden en dat nu voor het eerst een vrij nauwkeurige waarde is bepaald voor de massa van het zwarte gat in de kern van M87: 6,6 miljard zonmassa ± 400 miljoen. Ding Dong 😯 En dat gepropt in een gebied van 20 miljard km, drie keer zo groot als de baan van Pluto. Ter vergelijking: het centrale zwarte gat in ons eigen Melkwegstelsel telt ruim 4 miljoen zonmassa. ‘Miljoen’ en géén ‘miljard’, voor de duidelijkheid! De recente ‘weging’ van de massa is gedaan door een team sterrenkundigen onder leiding van Karl Gebhardt (Universiteit van Texas en het daaraan verbonden McDonald Observatorium). Met een instrument genaamd de Near-Infrared Field Spectrograph verbonden aan de Gemini-Noord telescoop op Hawaï kon het team de gemiddelde snelheid meten van groepen sterren rondom het zwarte gat. Vervolgens kon men door toepassing van de eeuwenoude wetten van Kepler de massa van het zwarte gat berekenen. Met een ander instrument, de VIRUS-P spectrograaf, dat vastzit aan de Harlan J. Smith Telescoop van genoemd McDonald kon men ook de totale massa van M87 meten. Drie keer raden hoeveel… Hé jammer, allemaal fout. Het is 5,7 biljard zonmassa! Ding Dong-II 😯 ‘Biljard’ en géén ‘miljard’, voor de duidelijkheid! Met de technieken die men heeft ontwikkeld om het monster in M87 te wegen wil men ook andere superzware zwarte gaten in andere sterrenstelsels wegen, zoals het megamonster in OJ287, een blazar in het sterrenbeeld Kreeft, die 18 miljard zonmassa schijnt te wegen. Yep, je hebt altijd baas boven baas. Bron: Cosmic Log.

Share

Speak Your Mind

*