‘Starburst galaxy’ M82 in beeld gebracht

Met behulp van de röntgensatelliet Chandra van de NASA hebben sterrenkundigen het zogenaamde ‘Starburst galaxy’ M82 in het sterrenbeeld Grote Beer (Ursa Major) in beeld gebracht. Superhete gaswolken die röntgenstraling uitzenden en puntvormige röntgenbronnen zijn op de foto te zien, welke men met Chandra van M82 – met 12 miljoen lichtjaar afstand in de achtertuin van de sterrenkundigen – gemaakt heeft. Vanaf de aarde gezien kijken we bijna tegen de zijkant van dit actieve sterrenstelsel aan, waar een verhoogde vorm van stervorming plaatsvindt. In sterrenstelsels als ons eigen Melkwegstelsel wordt gemiddeld 1 ster per jaar gevormd, in starburst galaxies – iemand een suggestie voor een Nederlandsche naam? ‘Steruitbarsting sterrenstelsels‘? Néééééé – kan dat 10 tot 100 zijn. De schijf van M82 loopt in de afbeelding van ongeveer 10 uur tot 4 uur (zie ook deze afbeelding). We zien op de afbeelding behalve de gloeiende gaswolken in M82 ook vele witte en rode puntbronnen, 104 stuks om precies te zijn. Acht daarvan blijken sterk te variëren in helderheid over periodes van enkele weken of jaren, aanwijzingen dat we te maken hebben met dubbelsterren, waarvan één component een zwart gat is en een ander een ster, wiens materiaal wordt aangetrokken door het zwarte gat. Ook zijn sommige bronnen supernova-restanten, die met enorme snelheden door M82 trekken en die op hun beurt weer omringende gas- en stofwolken doen krimpen, zodoende weer nieuwe sterren vormend. Men denkt dat de gehele keten van stervorming begonnen is toen miljoenen jaren geleden M82 een soort van botsing onderging met het naburige sterrenstelsel M81. (amateur-) Astrofotografen weten dat M81 en M82 een favoriet onderwerp zijn om in beeld te brengen. Bron: Science Daily.