29 maart 2024

Een sterrenstelsel, wat is dat eigenlijk?

Credit: ESO/IDA/Danish 1.5 m/ R. Gendler, J-E. Ovaldsen, C. Thöne, and C. Feron.

Het lijkt toch een eenvoudige vraag – een sterrenstelsel, wat is dat eigenlijk? – nietwaar? Moet toch niet moeilijk zijn om daar antwoord op te geven? Wie een foto van de Andromedanevel (M31) en van de Orionnevel (M42) bekijkt weet direct: de eerste is een sterrenstelsel, de tweede niet. Dus wat is het probleem, gaan sterrenkundigen weer eens moeilijk doen? Yep, het IS een probleem dat er geen duidelijke definitie van sterrenstelsels bestaat en noppes, sterrenkundigen doen niet moeilijk, maar proberen een oplossing te geven voor het probleem. Het probleem rondom de definitie van sterrenstelsels is ontstaan doordat de afgelopen jaren vele objecten zijn ontdekt die wel enigzins op een sterrenstelsel lijken, maar die toch ook weer significante verschillen hebben. Zo heb je een categorie van objecten die ze de groene erwten noemen, zijn er ultracompacte dwergen, dwerg elliptische stelsels, ultrazwakke dwerg spheroïdale stelsels en tenslotte heb je ook bolvormige sterrenhopen zoals Omega Centauri, die zo groot zijn dat ze een dwerg-sterrenstelsel worden genoemd. Afijn, verwarring ten top en dus reden voor het tweetal Duncan Forbes (Swinburne Universiteit in Australië) en Pavel Kroup (Universiteit van Bonn in Duitsland) om een poging te wagen te komen tot een heldere definitie van het begrip sterrenstelsel. En om niet vanachter een stoffig bureau te gaan bedenken wat een sterrenstelsel is hebben ze een soort enquête gemaakt, waar het grote publiek (lees: wij) middels enkele simpele vragen kan aangeven aan welke criteria een sterrenstelsel moet voldoen. Denk bijvoorbeeld aan het wel of niet voorkomen van donkere materie, een minimum-grootte, etc.. Op deze hopen ze uiteindelijk de knoop door te kunnen hakken en een glasheldere definitie van het begrip sterrenstelsel te geven. Dit doet allemaal denken aan de discussie die we ook in augustus 2006 hadden over het begrip ‘planeet’. Door de ontdekking van grote ijskoude, bolvormige objecten in de buitenste regionen  van het zonnestelsel, zoals Sedna, was de grote vraag of Pluto ook wel een planeet is. Uitkomst toen was dat de Internationale Astronomische Unie toen met een nieuwe definitie van het begrip planeet kwam, waaraan Pluto vervolgens niet voldeed en daarmee planeet af was. Bron: Technology Review.

Share

Speak Your Mind

*