Credit: NASA, ESA, G. ILLINGWORTH (UNIVERSITY OF CALIFORNIA, SANTA CRUZ), R. BOUWENS (UNIVERSITY OF CALIFORNIA, SANTA CRUZ, AND LEIDEN UNIVERSITY) AND THE HUDF09 TEAM
Kunnen jullie je nog die gedenkwaardige 21e oktober 2010 herinneren? Die dag werd bekendgemaakt dat sterrenkundigen met behulp van zowel de Hubble ruimtetelescoop als de Very Large Telescopes in Chili het verst verwijderde sterrenstelsel ooit hadden waargenomen. Het stelsel heette UDFy-38135539 en hij (het?) staat op een afstand van 13,1 miljard lichtjaar. Maar wat wil nu het geval, koud drie maanden na die gedenkwaardige 21e oktober 2010? Dat de NASA vandaag – de gedenkwaardige 26e januari anno 2011 – bekend heeft gemaakt dat ze een sterrenstelsel hebben gevonden dat nog verderweg staat! Het gaat om UDFj-39546284 – onthoudt die naam! – en het is een compact sterrenstelsel met blauwe sterren. Afstand: 13,2 miljard lichtjaar! Dus 100 miljoen lichtjaar verderop dan ex-recordhouder UDFy-38135539. En daarmee ook vroeger in het heelal ontstaan, zo’n 480 miljoen jaar ná de oerknal kwam UDFj-39546284 al voor. Het stelsel zie je als dat minieme rode stipje op Hubble’s Ultra Deep Field, de diepste blik in het heelal die de Hubble ruimtetelescoop in 2003 en 2009 nam door in totaal 48 uur lang naar een klein stukje hemel (diameter 2,4 boogminuten) in het sterrenbeeld Oven (Fornax) te kijken. Je zal je wellicht afvragen hoe zo’n compact stelsel met blauwe sterren rood op de foto te zien kan zijn. Het antwoord is dat het licht van UDFj-39546284 door de expansie van het heelal zodanig naar de (infra-)rode kant van het spectrum is verschoven dat het stelsel rood ‘oogt’. De roodverschuiving van UDFj-39546284 bedraagt ongeveer z=10, terwijl dat van UDFy-38135539 ‘slechts’ 8,6 bedroeg. Hieronder nog een video, waarin wordt ingezoomd op het nieuwe recordstelsel. Ik ben benieuwd hoe lang het record standhoudt.
Bron: Hubble.
