28 maart 2024

Hanny’s Voorwerp: niet alleen voor professionals

Hanny’s Voorwerp en IC 2497 door © Patrick Duis

Op 13 augustus 2007 keek Hanny van Arkel naar een klein, wazig blauw vlekje bij het sterrenstelsel IC 2497 en op het forum van de Galaxy Zoo stelde ze vervolgens de vraag “What’s the blue stuff below?” Op dat moment werd de Hanny’s Voorwerp Story geboren, het intrigerende verhaal dat als musical zeker niet zou misstaan in een Joop v.d. Ende Theater – hint, hint…  Afijn, we kennen het verhaal allemaal, dus daar zal ik verder niet over uitwijden. Wat ik wel wil melden is dat de indruk soms bestaat dat Hanny’s Voorwerp sinds de ontdekking ervan door Hanny het uitsluitende domein van professionals is. Hanny’s Voorwerp is de afgelopen jaren bestudeerd door een bataljon aan wetenschappelijke instrumenten, zoals de Westerbork Synthese Radiotelescoop, de Chandra ruimtetelescoop en onlangs nog door de Hubble ruimtetelescoop. Het leuke is nu dat Hanny’s Voorwerp óók door amateurs kan worden bekeken en gefotografeerd. Zo meldde Patrick Duis mij vandaag dat hij onlangs het object heeft gefotografeerd met behulp van z’n Eos 400D camera in de primaire focus van zijn 200 mm F5 Newton telecoop. Acht opnames van telkens twintig minuten belichting en dat gestacked tot de opname hiernaast. Je ziet het groene vlekje – yep, da’s Hanny’s Voorwerp, dat oorspronkelijke blauwe kleurtje bleek niet kleurecht te zijn  –  en links ervan zie je de uitgedoofde quasar IC 2497. Schitterende foto, Patrick! Eh… mochten de andere Astrobloglezers ook een poging willen wagen om Hanny’s Voorwerp te fotograferen: z’n coördinaten zijn RA 9h 41m 4.116s, decl. +34° 43′ 58.458072″, da’s in het sterrenbeeld Kleine Leeuw. Hier een overzichtsfoto van de omgeving van Hanny’s Voorwerp, ook te vinden op Patrick’s eigen website (zie de bron). Ik heb trouwens geen idee wat de schijnbare helderheid van Hanny’s Voorwerp is. Iemand een idee? Bron: Patrick Duis Blogspot.

Share

Comments

  1. Leuk dat je een astroblog aan mijn "Voorwerp" astrofoto hebt gewijd! Richt de kijker op IC2497, en ga foto's nemen, het voorwerp staat er dan zeker met een lange belichting op want camera's zijn extra gevoelig voor de groene kleur, dit geldt vooral voor DSLR camera's.

  2. Patrick, nogmaals complimenten voor je foto. Heb jij enig idee wat de schijnbare helderheid van Hanny's Voorwerp is? Zijn er vergelijkingssterren in de buurt?

  3. Ik ben er nog niet achter, ben er al een paar dagen naar op zoek. Ik vermoed ergens in de m14-m15 schaal, gebaseerd op mijn ervaring met mijn setup.

  4. Volgens mij heb ik het gevonden: Op de pagina van de sterrenkundige William Keel (alias NGC 3314) gewijd aan Hanny's Voorwerp staat een link naar een pagina met info over Hanny's Voorwerp. Daarop staat dat Hanny's Voorwerp een helderheid van 18,8m is en IC 2497 15,83m.

  5. Jemig de pemig, Arie….ben jij sinds kort een soort "astronomische Jomanda" of zoiets…ofwel, kun jij gedachten lezen? Ik zit namelijk al een paar daagjes te broeden of het wellicht ende misschien zou zijn om ook als eenvoudig amateur zijnde…..yep…Hanny's voorwerp…op de gevoelige plaat vast te leggen. Tenslotte staat het sterrenbeeld de kleine leeuw nu precies mooi in het (vanuit de Biesbos bezien) donkere zuid oostenlijke deel van de hemel….enne….laat ik nu ook een 20 cm (f6) Newton hebben en laat die nou ook nog eens "geparkeerd" staan op een GoTo EQ6!

    Ofwel…. het lokaliseren van deze "Glamour galaxy" moet hiermee, dunkt mij, redelijkerwijze een fluitje van een (euro) cent zijn.

    Op het internet is over de amateur-fotografeerbaarheid van HV echter niet echt veel te vinden…

    En nu ik jouw blogje over het plaatje van Patrick zo eens lees begin ik wel mijn ernstige twijfels te krijgen over het medium waar ik HV op wil gaan proberen vast te leggen, want als ik dat dan lees over "het digitale medium" en zo (DSLR) wat bij dit (mooie!!) plaatje is gebruikt dan krijg ik wel zo mijn bedenkingen over het gebruiken van een ouderwets 400 ASA filmpje!

    Oeps, is nu dan toch eindelijk "het gevreeesde moment" gekomen waarop ik mijn oerdegelijke oude Russiche ZENIT noodgedwongen aan de astronomische wilgen moet hangen in ruil voor "iets digitaals"….of…zou Hanny's voorwerp toch ook op deze klassieke manier (20 minuten belichten op KODAK 400 ASA kleurenfilm)te pakken te krijgen zijn???

    Meningen graag…voordat ik mijzelve "voor de kat z'n lenzenkijker" ga laten kapotvriezen gezeten achter mijn kruisdraad oculair!!

  6. Ja ja, daar kom ik hoor, de nieuwe Adrimanda, degene die iedereen eens even kosmisch bewustzijn gaat bijbrengen. 😀 Maar nou even belangrijker zaken: het fotograferen van Hanny's Voorwerp. Ik ben het met je eens dat het toch fantastisch zou zijn als wij die kosmische Heilige Graal weten vast te leggen. Krijg jij die GoTo in de Biesbosch zo uitgelijnd dat 'ie uren kan volgen zonder gecorrigeerd te worden? Zo niet, dan stel ik voor eens een nachtje de faciliteiten van Huygens te gebruiken, dus die tverenigingstelescoop in de koepel. Ik heb een digitale camera van Olympus, 8 megapixel, dus die kan je voor dit edele doel wel gebruiken. Je moet voor een Olympus wel weer convertorringen toepassen, maar daarvoor kunnen we denk ik Peter Pulles vriendelijk doch dringend verzoeken – lees: bij weigering helemaal in elkaar slaan – dat beschikbaar te stellen. Het doel heiligt de middelen, nietwaar?

  7. Gegroet Adimanda,

    Wat was dat heilige doel nou ook al weer? Peter Pulles…eh…"biologische sterren" laten zien??….Ah…gossie, wat zielig.. OF toch maar.."Hanny te grazen nemen"…geintje…ha…ha…

    Maarre….in principe (en eventueel zelfs UIT principe..vond/vind de clubmontering een beetje onnodig aan de dure kant!!) is het met een digitale camera helemaal niet nodig om langdurig te volgen…want je maakt gewoon een heleboel separate kort gevogde opnames…die je vervolgens weer digitaal, lekker gezeten in de warme studeerkamer, bij elkaar optelt tot die ene glorieuze langbelichte opname.

    Met de (goedkope, niet zo goede, maar goed genoeg zijnde) EQ6 zijn een stuk of 10 digitale opnames van bijvoorbeeld 10 tot 15 minuten absoluut geen probleem!!

    Als jij dan de camera bedient en in de gaten houd, dan doe ik met alle liefde het "volgwerk"…

    ofwel….wanneer gaan wij op "vervolgmissie naar Afgani….eh..de Biesbos"??

  8. Maar als je met de klassieke methode acht foto's schiet en die bij de Hema laat ontwikkelen, de methode-Brandt dus, en vervolgens ga je die foto's met een scanner digitaliseren en dàn stacken tot één superfoto, dan krijg je toch kwaliteitsverlies? En we praten over een object dat volgens die info van de SDSS van magnitude 18 is, al schat Patrick 'm op 14m á 15m. Eh… wanneer ik zou kunnen? Zucht, je weet dat ik één keer per jaar de Biesbosch induik en dan mijn morele astronomische actieve plicht heb gedaan. Was ik niet al in de vroege ochtend van die gedenkwaardige 4e januari dit jaar in de steenkoude Bieschbosch?

  9. Eh…vanavond wellicht??

    Of vind jij het, net zoals ik trouwens,ook net effe een beetje te f…ing koud voor een avondje "buiten spelen"?

    En toch ga ik zo meteen, voor de zekerheid, de coordinaten van HV alvast in de EQ6 "programeren"…..ik weet namelijk niet zeker of de IC catalogus wel in mijn "goeiekoop" EQ6 is "gedingest"!

    Alles in ogenschouw genomen hebbende lijkt "klassiek" toch wel volkomen ongeschikt voor een geslaagde poging om HV te pakken te krijgen. Wat dat betreft zal het dus een combinatie worden van mijn telescoop en jouw digitale camera….of wellicht die van Wim…want die heeft er namelijk ook eentje.

    Was het niet zo dat HV zijn "piek-emmisie" in het blauw heeft??….en dat derhalve voor HV geen gemodificeerde DSLR (een zogenaamde Hutech DSLR) nodig is…omdat een "gewone" DSLR niet echt lekker gevoelig is voor het rode licht van emissienevels van het type Noord Amerika-nevel??

    OK, Het zal niet makkelijk zijn, maar toch wil ik eigenlijk best wel graag een poging wagen om deze "Astronomical holy grail" op onze eigen gevoelige plaat te zetten.

    Ik zal ook "meneer Wim" eens effe polsen over deze "snode plannen"!!

    I'll be back!!

  10. Op het BAUT-forum staat nog een amateur-foto van HV. En eh… nee, vanavond effe geen zin.

    • patrickduis zegt

      @Adrianus V, Hanny's voorwerp is echt groen, ik heb een Hutech LPS-P2 filter gebruikt. De kleurenbalans is vrijwel onveranderd.

  11. Patrick, thanx. Je hebt geen gemodificeerde Canon-camera begrijp ik, maar wel een filter? Zal zo'n filter noodzakelijk zijn om 'm te kunnen fotograferen?

  12. Fabricius zegt

    Op de rode en infrarode foto's van Palomar Sky Survey is Hanny's Voorwerp niet te zien, maar wel op de blauwe foto (magnitude 18 a 19). Voor een amateur zal dit wel heel moeilijk worden. Ik denk dat een grote kijker, CCD camera en lange belichtingstijd nodig is. Meer informatie over de magnitude in verschillende golflengten: http://astronomy.ua.edu/keel/research/voorwerp.ht

    De coördinaten RA 9h 41m 4.116s, decl. +34° 43′ 58.458072″ horen bij het nabije sterrenstelsel PGC165538. De coordinaten van Hanny's voorwerp zijn 9h 41m 3.8s +34 43 34.2

  13. Zucht…wat ik al niet over heb voor "Queen (Hanny?) and Universe"……Picture this….De Dordtse Biesbos….één uur 's nachts…bek af en tot op het bot bevroren, in een onmogelijke stand liggend op het "permafrost" asfalt van "ons" sterrenplekje, 20 minuten hoopvol strak turend naar een hopeloos zwak volgsterretje in de buurt van….yep….IC 2497!!…ofwel het melkwegstelsel pal naast Hanny's glamour-Voorwerp.

    Jawel…..tegen alle gezond verstand in, heb ik mijzelve gisteravond toch "getrakteerd" op een avondje "diepvries astrofotografie"….want…allemachtig wat was dat me toch een steenkoude bedoening, zeg…..en hoewel ik mij absoluut geen illusie's koester, IC 2497 is tenslotte magnitude 15 en Hanny's voorwerp zelfs magnitude 18, verliepen die 20 minuten volgen/belichten in elk geval zonder problemen….en verkeer ik nu dus in de blijde wetenschap dat er ergens op dat filmpje in mijn oude ZENIT spiegelreflex camera in elk geval een "een paar" fotonen gevangen zitten afkomstig van Hanny's voorwerp.

    OK, na ontwikkelen en afdrukken (HEMA…snik…doe je best!!) zal ik pas echt weten of het genoeg fotonen waren om iets van een afbeelding te geven, maar toch….na de opname had ik al een content gevoel van "die buit is binnen"…..en het kan alleen nog maar beter worden.

    Volgende week gaat het filmpje de malle-ontwikkel-molen in…….duimen!!!

    Zo…en nu ga ik maar eens lekker een paar uurtjes voor "kerstkalkoen spelen" in de oven om weer een beetje op temperatuur te komen…..brrrrrrr

    • Petje af hoor Jan, om als diepvrieskip buiten, terwijl je tenen er af vriezen, Hanny's Voorwerp te fotograferen. Ik hoop dat het gelukt is en dat die paar groene fotonen erop staan. Duimen!

Laat een antwoord achter aan jan Reactie annuleren

*