29 maart 2024

Chandra ziet röntgenstrepen in Tycho’s supernovarestant

Credit: X-ray: NASA/CXC/Rutgers/K.Eriksen et al.; Optical: DSS

Sterrenkundigen hebben met behulp van de Chandra röntgen-ruimtetelescoop voor het eerst strepen in röntgenlicht waargenomen in het restant van Tycho’s supernovarestant. Op 11 november 1572 zag de Deense sterrenkundige Tycho Brahe met het blote oog een ‘nieuwe ster’ in het sterrenbeeld Cassiopeia. Hij had geen idee wat het was, maar beschreef wel minutieus wat hij allemaal zag. Pas in de twintigste eeuw kwam men er achter dat Brahe’s nieuwe ster in werkelijkheid een supernova was, een geëxplodeerde ster die 13.000 lichtjaar van de Aarde verwijderd is. We weten inmiddels ook dat de supernova veroorzaakt werd door een witte dwerg, die een kritische massa overschreed doordat hij gevoed werd met materiaal van een naburige normale ster. Op de foto hierboven – die mij sterk aan een soort van kosmische eicel doet denken – zie je in rood de röntgenstraling van het restant van de supernova met lage energie en in blauw de hoge energie röntgenstralen. In die laatste straling zie je hier en daar strepen en die wijzen er op dat in het restant op sommige plekken de turbulentie groter is en de magnetische velden sterker zijn. De hoogenergetische electronen in het uitdijende restant gaan in dat magnetische veld spiraliseren en zenden daardoor hoogenergetische röntgenstraling uit. Op de foto hieronder zie je enkel het blauw licht en daarin zijn de gestreepte gebieden nader aangegeven. De ruimte tussen de ‘witte’ strepen op de foto vertelt de sterrenkundigen ook iets. Zij denken namelijk dat die verband houden met de hoogenergetische protonen, die als het ware gaten schieten in het electronenschild van Tycho’s supernovarestant. Die protonen kunnen na een lange reis van 13.000 lichtjaren bij aarde aankomen in de vorm van kosmische straling.

Credit: X-ray: NASA/CXC/Rutgers/K.Eriksen et al.; Optical: DSS

Bron: Chandra.

Share

Speak Your Mind

*