28 maart 2024

Verslag van de afgelopen Messier Marathon(-s)

In maart heb je de mogelijkheid om in theorie in 1 aaneengesloten nacht alle 110 Messier objecten waar te nemen. In de praktijk is dat wel anders, je hebt onder andere te maken met het Nederlandse onvoorspelbare weer, lichtvervuiling, slecht zicht op de horizon, enzovoort, enzovoort. Op “de lus” te Melissant is het voor Nederlandse begrippen nog redelijk donker met een redelijk zicht op de horizon, alleen heeft de wind er vrij spel. Vorig jaar was de Messier marathon letterlijk in het water gevallen, maar gelukkig hebben we elk jaar een nieuwe kans. Dit jaar hebben we 4 pogingen ondernomen, de laatste poging gelukkig met succes. Vrijdag 4 maart 2011 – poging 1:Heb je echt alles tot in de puntjes voorbereid, het is nieuwe Maan en eindelijk weer eens helder. Zit je voor vertrek net aan een bakkie troost, gaat die !@#$%! telefoon……… Problemen op het werk, een of andere stans die niet meer wilde. Schrale troost, rond 00:00 uur trok het dicht vanwege de mist.Zaterdag 5 maart 2011 – poging 2:

Henk Prein bezig om z’n apparatuur klaar te zetten

Zaterdagmiddag zijn Henk en ik omstreeks 16:00 uur naar Melissant vertrokken. Aankomst in Melissant 17:00 uur. Weersomstandigheden aldaar: Geheel bewolkt met zelfs nog even wat miezerregen. We hadden goede moed, de voorspellingen waren dat het immers helder zou worden. De zonsondergang hebben we vanwege de bewolking gemist. In een zogenaamd sucker-hole (gaatje in de bewolking) verscheen plotseling M45 “de Pleiaden” in beeld. De eerste reactie: Zijn we toch niet voor niets gekomen, we hebben er in ieder geval 1. Pas ver na zonsondergang brak vanuit het Noorden heel langzaam de bewolking en konden we starten met de Messier marathon. Normaal volg je de avondobjecten volgens een bepaalde volgorde, maar vanwege de gaten in de bewolking gingen we het eerste waarneem-uur van hot naar her. We hebben toch alle avondobjecten kunnen zien, zelfs M77, M74 en M79, verrassend genoeg gaf M110 veel problemen. Na de avondobjecten heb we op ons “gemak” de Messiers tot en met het Virgocluster kunnen loggen. Om 00:00 uur kwam er vanuit het Noorden alweer bewolking binnen drijven en in no-time was het compleet bewolkt, we hebben nog even gewacht, maar even na enen hebben we toch maar besloten in te pakken en huiswaarts te keren. Al met al een redelijk geslaagde Messier marathon, vooral het kunnen waarnemen van de zeer lastige avondobjecten geeft een kick. Helaas voor mij geen record, ik ben vannacht blijven steken op 64 Messiers. Henk heeft met 64 Messiers wel zijn (GoTo) record verbeterd. Helaas zijn we een camera vergeten voor de foto’s, gelukkig kwam Corne uit Middelharnis nog even langs voor het bewijs dat we er waren.Vrijdag 1-4-2011 – poging 3:

Andre Heijkoop bij z’n 14″ Dobson

18:00 uur: Vertrek vanuit Strijen naar Melissant, ik had onderweg ondanks de dikke sluierbewolking zowaar een zonnebril nodig. 18:45 uur: Aankomst op een, afgezien van een paar vogelaars, verlaten “Lus”. 19:30 uur: De 14″ Dobson en de diverse verrekijkers staan opgesteld en klaar voor de marathon. 20:15 uur: Telefoontje van het werk, er zijn problemen, gelukkig kon ik nu telefonisch afhandelen. BTW, de bewolking lijkt langzaam wat weg te trekken. Nu maar wachten tot het donker wilt worden. 21:08 uur: Condities zijn zwaar, veel sluierbewolking, maar toch mijn eerste object van de avond in beeld”¦ M45 “de Pleiaden” Zelfs in de 15×70 verrekijker zijn van de Pleiaden maar een tiental sterren te zien. 21:18 uur: Na veel zoeken het Open Cluster M103 in het vizier van de Dobson. 21:33 uur: Na een lastige starhop toch m’n enigste sterrenstelsel van de avond in beeld gekregen, eerst in de 15×70 verrekijker, en later ook nog in de Dobson. Menig snotje, laag op de horizon in de Provence bij Philippe, ziet er beter uit dan de Andromedanevel deze avond. Wat doe ik hier eigenlijk vraag ik me inmiddels af. 21:44 uur: Ik heb de Orionnevel in beeld, zelfs in een 14 inch Dobson is de anders zo mooie nevel nu niet meer dan een lichtgrijs vlekje. Ik moest zelfs behoorlijk vergroten wilde ik ook M43 mee kunnen tellen voor de Marathon. 21:53 uur: Ondanks de zware condities toch nog een lichtpuntje, na veel zoekwerk de Planetaire Nevel M76 gevonden! 21:58 uur: Een makkie”¦, Open Cluster M34 in Perseus. 22:02 uur: De laatste Messier van de avond objecten, Open Cluster M52 in Cassiopeia. Inmiddels loop ik al een half uur achter op schema en heb ik al 6 Messiers gemist. Zo heb ik, zelfs in mijn 14 inch Dobson, de begeleiders M32 en M110 van de Andromedanevel niet kunnen ontdekken. De Messiers M33, M77 en M74 heb ik niet eens geprobeerd. M79 in Lepus heb ik nog geprobeerd maar niet gevonden. 22:11 uur: Reflectie Nevel M78, de eerste Messier van de winter objecten. 22:21 uur: Alweer een planetaire nevel af kunnen strepen van de lijst, M1 de krabnevel. 22:24 uur: Gelukkig zijn nu een aantal gemakkelijke Open Clusters aan de beurt, M35, M36, M37 en M38. 22:27 uur: De laag op de horizon staande Open Clusters in Canis Major en Puppis maar overgeslagen, dus alweer 4 Messiers gemist.

Sirius en Orion

22:39 uur: Open Cluster M50 in Monoceros. 22:42 uur: Open Cluster M44, de Beehive in Cancer, zowaar een glimp met het blote oog. 22:44 uur: Open Cluster M67 in Cancer. 22:53 uur: Open Cluster M48 in Hydra. Ik heb wat tijd ingehaald, ik loop nu nog ongeveer een kwartiertje achter op het schema. Op naar de lente objecten. Oei, de Leeuw, dat betekent sterrenstelsels. Na een blik op het sterrenbeeld de Leeuw besloten om te stoppen. De toch al slechte condities worden nog slechter, daarbij gaat het ook nog eens waaien, iets waar mijn Dobson niet echt tegen bestand is. Ik kon het niet laten en heb de sessie afgesloten met een snelle blik op Saturnus. Omstreeks 01:00 uur was ik weer terug in Strijen. Na een glas whisky om 02:00 uur nog even een blik naar buiten geworpen. En ja hoor geen sluierbewolking meer, het is helder”¦”¦ Al met al een eenzame en zeer vermoeiende avond met maar 18 Messiers in de pocket. Zaterdag 9 april 2011 – poging 4:Zaterdag 9 april 2011 hebben Henk en ik opnieuw een poging gewaagd om op “de Lus” te Melissant zoveel mogelijk Messier objecten in 1 aaneengesloten nacht waar te nemen. Met een 6 dagen oude Maan niet de meest ideale nacht om een Messier marathon te houden, maar de weersomstandigheden waren subliem en dat maakte veel goed. De gehele avond en nacht geen last gehad van dauw, er stond een licht briesje, het was niet te koud met een volledig wolkeloze en transparante hemel. 19:30 uur: Vertrek vanaf Strijen. 20:15 uur: Aankomst op “de Lus” Leo en Henk waren inmiddels al druk bezig met het opzetten van de telescopen en apparatuur. 20:45 uur: De 14″ truss Dobson staat opgesteld en gecollimeerd, en de 15×75 verrekijker staat inmiddels klaar op zijn statief.

Het Senseo-busje

Nog even tijd voor een bakkie koffie en een boterham. Met dank aan Henk voor het meenemen van een aggregaat voor de stroomvoorziening en een Senseo voor het bakkie troost. De 14 avond objecten:21:00 uur: De start van de marathon. Als eerste heb ik gezocht naar M79, maar aangezien M79 maar een kleine 4° boven de horizon stond heb ik al snel de speurtocht gestaakt. 21:42 uur: Mijn eerste Messier! Open Cluster M52 in Cassiopeia. Van de avond objecten heb ik er 5 niet kunnen waarnemen. Ik heb niet de moeite genomen om naar M77, M74 en M33 te zoeken, veel te laag op de nog hel verlichtte horizon. De bolhoop M79 in Lepus en M110, de begeleider van de Andromedanevel, heb ik nog wel gezocht maar niet gevonden. 22:10 uur: Het laatste avond object. Na vele pogingen toch M32, de begeleider van de Andromedanevel, kunnen ontdekken! Tussenstand: 9 van de 14 Messiers.

Henk met zijn 10 inch SCT

De 14 winter objecten: 22:15 uur: Het eerste winter object, de gasnevel M78 in Orion. 22:42 uur: Een lastige, de krabnevel M1 in de Stier. De Maan staat op nog geen 5° afstand van M1, maar met een 12mm oculair en een O3 filter is het me toch gelukt een glimp op te vangen van de anders zo mooie krabnevel. 22:47 uur: Iets minder lastig, Open Cluster M35 in de Tweelingen, maar 3.5° van de Maan verwijderd! 22:54 uur: Het laatste winter object, Open Cluster M67 in de Kreeft. Ik lig lekker op schema. Tussenstand: 23 van de 28 Messiers. De 20 lente objecten: 23:00 uur: De eerste lente objecten, de sterrenstelsels M95, M96 en M105 in de Leeuw. 23:56 uur: Het laatste lente object, bolhoop M3 in Canes Venatici. Ondanks de nog steeds storende Maan gaat het prima en zijn zelfs de sterrenstelsels in de Leeuw en de Grote Beer goed te zien. Tussenstand: 43 van de 48 Messiers. Het Virgo Cluster met 19 objecten: 00:05 uur: Sterrenstelsel M98 in Coma Berenices. 00:44 uur: Bolhoop M68 in Hydra, maar 11° boven de horizon. Zeer moeilijk en slechts na lang tijd speuren en starhoppen perifeer te zien. 01:54 uur: Het laatste object van het Virgo Cluster, M83 het Zuidelijk Windmolenstelsel. Nooit gedacht dat ik dit sterrenstelsel gewoon in Nederland zou kunnen bewonderen. Slechts 8° boven de horizon met de Maan nog steeds niet onder! Ik heb uiteraard wel moeten wachten tot M83 pal in het Zuiden stond. Tussenstand: 62 van de 67 Messiers.

De Maan in het vizier van de Dobson van Leo

De 20 zomer objecten I: 00:50 uur: Het eerste zomer object, bolhoop M5 in Serpens. 00:53 uur: Na bolhoopje M92 in Hercules is het tijd voor een pauze met een warme kop soep. Na de soep was er nog voldoende tijd om met een 9mm ortho een blik te werpen op Saturnus. 04:57 uur: Om de laagstaande bolhopen M19 en M62 in Ophichius te kunnen waarnemen heb ik moeten wachten tot ook deze pal in het zuiden stonden. M19 11.5° en M62 een kleine 8° boven de horizon. Oei, twee missers, M6 en M7. Ik had gehoopt dat ik deze open clusters, die je in Zuid-Frankrijk gemakkelijk met het blote oog kunt waarnemen, met de 15×75 verrekijker zou kunnen ontdekken, helaas na vele pogingen het zoeken gestaakt. Ook Henk heeft ze met zijn 10″ SCT met GoTo niet kunnen zien. Tussenstand: 80 van de 87 Messiers. De 18 zomer objecten II: 03:59 uur: Het wordt spannend, nu alleen nog maar lastige, net boven de horizon opkomende zomer objecten. De serie begint gelukkig redelijk eenvoudig met het “Wild Duck cluster” M11. 05:19 uur: Bolhoop M22 in Sagittarius, bijna 11° boven de steeds lichter wordende horizon. Alweer 5 missers, de zeer, zeer laagstaande bolhopen M69, M70, M54, M55 en M75 in Sagittarius. Tussenstand: 93 van de 105 Messiers. De 5 ochtend objecten: Van de 5 ochtend objecten heb ik er toch nog 2 kunnen zien. 5:28 uur: Bolhoop M15 in Pegasus. 5:34 uur: Bolhoop M2 in Aquarius. Naar de bolhoop M72 in Aquarius heb ik nog gezocht, maar de starhop werd te lastig en de Zon te storend. Henk heeft met GoTo M72 wel in beeld gehad. Eindstand: 95 van de 110 Messiers. Omstreeks 06:00 uur hebben we de boel ingepakt en zijn we huiswaarts gekeerd. Onderweg kregen we nog een mooie bonus, op de Haringvlietbrug hadden we een perfect zicht op de licht oranje gekleurde en uit het water opkomende zon, schitterend! Iets na zevenen was ik weer thuis, moe maar voldaan. Met 95 Messiers in 1 aaneengesloten nacht ligt de lat hoog om het record in een volgende marathon nog te kunnen verbeteren. Met dank aan Leo voor de sfeerplaatjes tijdens de marathon van zaterdag 9 april 2011.

Share

Comments

  1. Andre, gefeliciteerd met je record met het aantal gevonden Messier objecten. En je hebt er nog een record bij: de allerlangste Astroblog ooit geschreven. 🙂

  2. ach..ach…ach….ga toch fotograferen, stelletje mafkez….eh…zeer geachte collega's!!

    Edoch ende evenwel ook van het nu "aardsluie GoTo-front" van harte gefeliciteerd met deze zotte prestatie!!

    Groetjezzz,

    Jan de afvallige..:)

    • @jan,

      Laat het fotograferen maar aan de Hubble over. Fotograferen is niets voor mij! Misschien later als ik grijs en een stuk ouder ben 😉 Nu geniet ik nog steeds van al het moois direct op mijn netvlies. Nu nog met m'n 14" maar binnenkort met een 24" Dobson.

      En dan te bedenken dat ik toen ik jaren geleden met deze hobby begon jouw toch als mijn grote voorbeeld zag, je hoefde maar een Messier te noemen en je had 'm in no-time in het (analoge) oculair van je zelfbouw Dobson.

      Maar waarom niet een digitale Messier marathon? 110 Messiers in 1 nacht op de korrel lijkt me ook een niet geringe prestatie.

      Groeten,

      André de astrodigibeet…:)

  3. Een digitale Messier marathon? Mmmmmm, leuk idee. Jan, jij bent onze digikenner inmiddels, ga jij dat organiseren? Hint hint… 🙂

  4. Hmmm een digitale Messier marathon door uw nedrig fel-neurotisch scribent georganiseerd.. en dat dan een goed idee vinden..eh…weten jullie dat wel zeker..ha..ha..?????…maarre..nu we het er toch over hebben….mag zo'n "trip on Messier-lane", anaal-oog (hé,leuk woordgrapje!!) danwel digitaal, ook over een dag..eh..nacht of VIJF(!) worden gespreid??……….want ik heb vanwege mijn, zeg nou zelf, ietwat…eh..drukke(!)… karakter nog nooit een z.g "allnighter" volbracht….ben altijd ruim voor zonsopkomst compleet ende royaal opgebrand!!…Ofwel, doe inplaats van een schier onhaalbare digitale Messier marathon over ÉÉN nacht MIJ maar gewoon een Dobson Messier marathon voor "drukke mensen" over VIJF nachten…Do we have a deal!!??

Laat een antwoord achter aan Adrianus V Reactie annuleren

*