29 maart 2024

Dwergsterrenstelsels: klein maar fijn

Credit: ESA/Hubble & NASA

Volgens de Hubble classificatie van sterrenstelsels onderscheiden we spiraalstelsels, balkspiraalstelsels en elliptische stelsels. Oh ja en dan is er ook zo’n vaag groepje van onregelmatige sterrenstelsels. Dwergstelsels worden daar meestal ook toe geschaard, tot die laatste categorie welteverstaan, omdat er geen tekenen zijn van duidelijke structuur. Een voorbeeld van zo’n onregelmatig dwergstelsel is UGC 9128, hierboven te zien op een foto die ‘geschoten’ is met de Advanced Camera for Surveys (ACS) van de Hubble ruimtetelescoop. Hier is de kosmische dwerg in vol formaat te bewonderen, 35 Mb op de digitale weegschaal. UGC 9128 ligt slechts 8 miljoen lichtjaar van ons vandaan, da’s voor sterrenkundigen letterlijk om de hoek, in het sterrenbeeld Ossenhoeder (Boötes). Op de achtergrond zie je talloze grote spiraalstelsels, die vééél verder weg staan dan het vormeloze dwergstelsel. Maar wat laat uitgebreid onderzoek aan UGC 9128 ons nou zien? Dat deze dwerg onder de sterrenstelsels wel degelijk dezelfde kenmerken heeft als (balk-)spiraalstelsels, namelijk een omringende halo van oudere sterren en een schijf van jongere sterren. OK toegegeven, als je die foto ziet dan is het een vage, blauwe pluizenbol, een katoenbol zoals Phil Plait ‘m omschrijft, maar in die schijnbare ordeloosheid van losse sterren – welke door het gebruik van filters blauw ogen, maar die in werkelijkheid oranje zijn – zit wel degelijk een structuur. Sterrenkundigen denken dat door het botsen en samensmelten van dwergstelsels zoals UGC 9128 grotere sterrenstelsels ontstaan en daarom zijn ze er zo geïnteresseerd in, vooral degenen die dichtbij de Melkweg staan. Bron: Hubble.

Share

Speak Your Mind

*