28 maart 2024

Hoe worden datum en tijdstip van een lancering bepaald?

De Endeavour op platform 39A. Helemaal links de weggedraaide Rotating Service Structure, tegen de Endeavour aan de Fixed Service Structure. Credit: NASA

Afgelopen vrijdag zou Space Shuttle Endeavour om 21.47 uur Nederlandse tijd worden gelanceerd voor z’n allerlaatste vlucht, missie STS-134. ’s Middags maakte de NASA bekend dat de lancering wegens technische problemen niet doorging. Eerst was er sprake van 48 uren uitstel, korte tijd later werd dat 72 uren. Zaterdag werd meegedeeld dat de nieuwe lanceerdatum en -tijdstip maandag 2 mei om 20.33 uur werd, vandaag werd die tijd met één minuutje verschoven naar 20.34 uur. Interessante vraag is natuurlijk hoe de NASA precies komt tot zo’n nieuwe datum en tijdstip. Zo’n moment valt altijd binnen een zogenaamd lanceervenster (Engels ‘launch window’) en dat lanceervenster wordt door diverse factoren bepaald:

  • Het internationale ruimtestation ISS, het doel van de missie van de Endeavour. Diens positie ten opzichte van de lanceerbasis Kennedy Space Center in Florida schuift iedere dag een stukje op en omdat de reis naar het ISS heel precies berekend wordt is het lanceervenster afhankelijk van het ISS. Twee dagen na de lancering koppelt de shuttle bij een snelheid van 28.164 km/uur aan het ISS vast.
  • De slaapcyclus van de astronauten. De bemanning moet uitgerust zijn voor de vlucht en ze houden zich strak aan een afgesproken slaapschema.
  • Andere lanceervensters. De NASA moet ook rekening houden met lanceervensters van andere raketten. De vlucht van de Endeavour werd begin april al een keertje uitgesteld omdat de Russische Progress – een bevoorradingsschip van het ISS – eerst moest worden gelanceerd en de Russen halsstarrig weigerden die lancering aan te passen aan de Endeavour.
  • De weersverwachting. Een belangrijk aspect is het weer. Niet alleen of het goed of slecht weer ten tijde van de lancering is, maar het liefst heeft men ook al een idee van het weer bij de terugkeer. Het weer speelt ook een rol bij de vele camera’s op en rond het lanceerplatform. Die moeten de shuttle voor de lancering goed in de gaten houden en als het weer een goed zicht van de camera’s belemmert gaat de vlucht mooi niet door.
  • Tenslotte zijn er nog allerlei kleine factoren die een rol spelen, zoals berekeningen waar en wanneer de externe tank en de twee Solid Rocket Boosters worden afgeworpen, ontsnappingscenario’s als de bemanning bij calamiteiten uit de shuttle moet vertrekken, etc…

Afijn, komende maandag om 20.34 uur Nederlandse tijd is de laatste uitkomst van de optelsom van deze factoren. Als het doorgaat zal een uurtje van tevoren hier op de Astroblogs de live uitzending starten, zodat jullie mee kunnen genieten. Bron: Space.com.

Share

Comments

  1. Oeps, moet natuurlijk 'bepaald' zijn

Speak Your Mind

*