28 maart 2024

Moet de GMT het veld ruimen voor de TAI?

De verschillende tijdzones van de wereld. Credit: Wikimedia Commons

Sinds 1884 gebruiken we wereldwijd Greenwich Mean Time (GMT), de tijd die gebaseerd is op de omwenteling van de aarde en de zonnestand ten opzichte van de nulmeridiaan, welke dwars door het Royal Observatory in Greenwich, Engeland, gaat. Momenteel ligt er een voorstel van de Internationale Telecommunicatie Unie (ITU) in Genéve om de GMT als standaard af te schaffen en daarvoor in de plaats de preciezere International Atomic Time (TAI, van de Franse afkorting van Temps Atomique International) te nemen. De TAI wordt berekend aan de hand van 200 atoomklokken, wereldwijd verspreid over 70 laboratoria, allen draaiend op het verval van het caesiumatoom. De definitie van de seconde is ook afgeleid van de seconde, dus het systeem is waterdicht. Gisteren stond er een uitstekend artikel in NRC-Handelsblad over de afschaffing van de GMT en over de weerstand die het voornemen ondervindt in Engeland – hoe kan het ook anders. In 1884 was Engeland oppermachtig – de tijd van Rule Brittania – en kon Greenwich als standaard worden neergezet. Maar wetenschappelijk gezien is GMT een ramp, want de aardse rotatie is niet precies 24 uur en af en toe zijn er zware aardbevingen, waardoor de rotatie even schokt [1]Door de aardbeving  op 27 februari 2010 in Chili verschoof de aardas bijvoorbeeld 2,7 milliboogseconden (=8 cm), resulterend in een verkleining van de lengte van de dag met 1,26 microseconde. De … Lees verder. Ook zou het smeltende poolijs, waardoor meer water van de polen naar de evenaar stroomt, van invloed zijn op de rotatie. Af en toe worden schrikkelseconden ingevoerd, zoals de laatste keer eind 2008. Veel wetenschappers zijn tegen de schrikkelseconde omdat zo’n extra seconde veel problemen geeft voor computersystemen. In 1997 raakte bijvoorbeeld het Russische Glonass-systeem voor satellietnavigaties 20 uur lang van slag door de schrikkelseconde. De ESA, de Europese ruimtevaartorganisatie, lanceert in de maand waarin een schrikkelseconde wordt ingelast geen lanceringen. In het NRC-artikel valt te lezen dat de astronomen tégen de TAI zijn en willen vasthouden aan de zonnetijd. Ik heb zelf geen idee welke argumenten ze daarvoor precies aandragen, maar ik heb wel twee voorbeelden waaruit blijkt dat een zeer precieze tijdsmeting erg belangrijk kan zijn: ten eerste is daar het voorbeeld van de superluminale neutrino’s, die de 732 km tussen CERN en OPERA sneller dan het licht zouden hebben afgelegd. Een superexacte tijdsmeting is noodzakelijk om deze waarneming te kunnen staven. En een persoonlijke ervaring met nauwkeurige tijdsmeting is de transitie van het ISS over de zon, zoals ik die zelf op 28 mei dit jaar met enkele anderen waarnam. Om klokslag 8u44m49,35s kwam het ruimtestation over. Je moet er toch niet aan denken dat we er een seconde naast zaten en de transitie hierdoor zouden missen. In januari gaat de ITU stemmen over het voorstel. Wat mij betreft OK als er een atoomtijd als standaard uit naar voren komt, zolang de astronomische en natuurkundige waarnemingen er maar niet door belemmerd worden. Bron: NRC-Handelsblad, 18 oktober 2011.

 

Voetnoten

Voetnoten
1 Door de aardbeving  op 27 februari 2010 in Chili verschoof de aardas bijvoorbeeld 2,7 milliboogseconden (=8 cm), resulterend in een verkleining van de lengte van de dag met 1,26 microseconde. De aardbeving bij Sumatra van december 2004 leidde tot een verkleining van de dag van 6,8 microseconden en een verandering van de aardas met 2,32 milliboogseconden (7 centimeter).
Share

Speak Your Mind

*