Bok globules in de Rosetta nevel

Rosetta nevel (NGC2237) in Bi-Color (H-Alpha en O-III)

Een bolwolk of (Bok)globule is een donkere, dichte wolk van stof en gas waar stervorming plaatsvindt. Bolwolken worden vaak aangetroffen nabij H-II-gebieden (ze zijn beter te zien tegen een heldere achtergrond omdat het stof de achtergrondstraling absorbeert) en hebben een massa van zo’n 10 tot 50 zonnemassa’s verspreid over een gebied van ongeveer een lichtjaar in doorsnede. Ze bevatten moleculair waterstof (H2), koolstofmonoxide (CO) en helium (en vele andere moleculen), en ongeveer 1 massaprocent uit silicaten bestaand stof. Bolwolken leiden in de meeste gevallen tot de vorming van dubbele of meervoudige sterren.Bolwolken werden het eerst waargenomen door de astronoom Bart Jan Bok in de jaren 40 van de 20e eeuw. In een publicatie uit 1947 speculeerden Bok en E.F. Reilly dat deze wolken ‘cocons’ waren die een zwaartekrachtimplosie ondergingen om nieuwe sterren te vormen waaruit sterrenhopen geboren worden. Deze hypothese was moeilijk te verifiëren omdat het zeer lastig waar te nemen is wat zich binnen in de dichte donkere wolk die alle zichtbaar licht absorbeert afspeelt. Een analyse van observaties in het infrarood die in 1990 gepubliceerd werd bevestigde dat in bolwolken sterren werden geboren.Verdere observaties hebben laten zien dat sommige bolwolken warme bronnen herbergen; sommige bevatten Herbig-Haro objecten, en sommige vertonen gasuitstromen. Studies van moleculaire (H2CO en CS) emissielijnen met golflengtes van ongeveer een mm hebben ook bewijs aangeleverd voor het invallen van materiaal op een aanwassende protoster. Bolwolken zijn aantrekkelijke objecten om stervorming te bestuderen vanwege hun kleine afmetingen, regelmatigheid en isolatie. Met name kleine wolken zijn aantrekkelijk omdat de massa op enkele plaatsen gecondenseerd is en de afwezigheid van supersonische gasstromen.Deze opname van de Rosetta nevel gemaakt op twee nachten met de Takahashi die ik tijdelijk van Ad Beerens mag gebruiken toont duidelijk Bok-globules die zich bevinden in de Rosetta-nevel.

Bok globules in de Rosetta nevel

De opname bestaat uit 12x900s O-III en 13x900s H-alpha gefotografeerd met een SXV-H9 CCD camera.De Rozettenevel is een emissienevel in het sterrenbeeld Eenhoorn (Monoceros). De nevel is geassocieerd met een open sterrenhoop waarvan de sterren de nevel doen oplichten. De Rozettenevel bevindt zich op een afstand van ongeveer 5000 lichtjaar van de Aarde (hoewel de schattingen vrij ver uiteenlopen), en meet zo’n 130 lichtjaar in diameter. De massa van de nevel wordt geschat op ongeveer 10 000 zonsmassa’s. Het midden van de nevel is al schoon geblazen door de jonge sterren die daar gevormd zijn. Dit geeft de typerende vorm met een ‘gat’ in het midden van de nevel.De open sterrenhoop in de Rozettenevel is ontstaan uit materie van de nevel; sterformatie is nog steeds aan de gang in het complex. De straling van de hete, jonge sterren, leidt ertoe dat de nevel op zijn beurt weer licht uitzendt.

Gerelateerde Astroblogs:

Video; China publiceert eerste wereldwijde panoramische beelden van Mars NASA’s Juno stuurt fraaie nieuwe beelden van vulkanische maan Io bij dichtste nadering oppervlak ooit Daniëlle haar heelal geheimen ontfutseld