29 maart 2024

Kleine IJstijd begon met reeks vulkaanuitbarstingen

IJspret in Holland, van Hendrick Avercamp (ca. 1608). Credit: Wikimedia Commons

Nederland is bedekt met een dikke laag sneeuw, dus een goed moment om even over de ijstijd te beginnen: wetenschappers van de Universiteit van Colorado Boulder denken dat de zogenaamde Kleine IJstijd begon met een serie grote vulkaanuitbarstingen in de 13e eeuw. De onderzoekers onder leiding van de paleoklimatoloog Gifford Miller hebben op het Canadese Baffin eiland en bij de Langjökull gletsjer op IJsland aanwijzingen hiervoor gevonden. Volgens hen moet de Kleine IJstijd niet geleidelijk begonnen zijn, maar was sprake van een plotselinge start, veroorzaakt door één grote vulkaanuitbarsting in 1258 en drie kleinere in 1268, 1275 en 1284. Het gevolg was een plotselinge verlaging van de globale temperatuur tussen 1275 en 1300, gevolgd door een ernstige koude van 1430 tot 1455. De Kleine IJstijd duurde uiteindelijk tot in de 19e eeuw, met als ‘hoogtepunt’ de 17e eeuw, toen de gemiddelde temperatuur op het noordelijk halfrond drie graden lager was dan in de warme periode in de Middeleeuwen, welke voorafging aan de vulkaanuitbarstingen. De uitbarstingen brachten een geweldige hoeveelheid stofdeeltjes in de atmosfeer, die jarenlang het zonlicht bedekten. Dat leidde tot een temperatuursverlaging, waardoor het poolijs enorm kon toenemen. Normaal gesproken is zo’n ijsaangroei maar tijdelijk, maar de serie vulkaanuitbarstingen was kennelijk zodanig dat zich een stabiele groei van het poolijs kon voordoen, waarmee de eeuwenlange Kleine IJstijd mogelijk werd. Die kennen we zo goed van de Hollandse schilderijen uit de 17e eeuw, zoals het tafereel hierboven. Hieronder een afbeelding met het temperatuursverloop de afgelopen eeuwen.

Credit: Gifford Miller et al

Bron: Science News.

Share

Speak Your Mind

*