28 maart 2024

Koolstof ontdekt in quasar met superzwaar zwart gat in vroege heelal

(Credits: ESO/UKIDSS/SDSS)

Gebruik makend van de IRAM [1]The Institut de Radioastronomie Millimetrique (IRAM) array bestaat uit zes 15-m telescopen, die straling met golflengten van millimeters kunnen detecteren, dat is ongeveer 10.000 keer groter dan de … Lees verder array of millimetre-wave telescopes in de Franse Alpen heeft een team sterrenkundigen in een ver verwijderde quasar een grote hoeveelheid gas en stof ontdekt dat de quasar omringt. Het gaat om de quasar ULAS J112001.48+064124.3, kortweg J1120+0641. Z’n roodverschuiving is een fenomenale z = 7.0842 ± 0.0004, hetgeen een afstand van ongeveer 13 miljard jaar oplevert. Feitelijk is het een sterrenstelsel, dat compleet overstraald wordt door het centrale superzware zwart gat, wiens omringende accretieschijf de straling uitzendt. J1120+0641 bestond al zo’n 740 miljoen jaar na de oerknal, waarmee het heelal ontstond – het heelal is 13,7 miljard jaar oud. Opmerkelijk is dat de sterrenkundigen in het spectrum van de quasar een roodverschoven [C II] 158 µm lijn hebben ontdekt, veroorzaakt door de emissie van koolstof.

(Credits: ESO/UKIDSS/SDSS)

Dat element is niet ontstaan tijdens de oerknal, maar wordt geproduceerd in zware sterren. Kennelijk moeten er in de eerste 740 miljoen jaar van het heelal al van die sterren zijn geweest die sterrenstelsels zoals J1120+0641 konden ‘vervuilen’ met hun koolstofgas. De quasar kan ook bekeken worden door de nog in aanbouw zijnde Atacama Large Millimeter/submillimeter Array (ALMA) en daarom wil men vervolgwaarnemingen doen. Meer info vind je in dit wetenschappelijke artikel. Bron: RAS.

Voetnoten

Voetnoten
1 The Institut de Radioastronomie Millimetrique (IRAM) array bestaat uit zes 15-m telescopen, die straling met golflengten van millimeters kunnen detecteren, dat is ongeveer 10.000 keer groter dan de golflengte van zichtbaar light. IRAM ligt op het 2550 meter hoge Plateau de Bure in de Franse Alpen.
Share

Speak Your Mind

*