Site pictogram Astroblogs

Zo’n sterrenstelsel wordt snel oud door supernovae en zwarte gaten

Credit: NASA/JPL-Caltech/SDSS/NRAO/ASIAA

Mag ik even voorstellen: NGC 3801, een nogal vreemd uitziend sterrenstelsel, zoals het is waargenomen door een mix van instrumenten, onder andere NASA’s Galaxy Evolution Explorer (GALEX). Uit de waarnemingen blijkt dit sterrenstelsel in rap tempo te transformeren van een jong, dynamisch blauwgekleurd spiraalstelsel in een oud, statisch roodgekleurd elliptisch stelsel – red and dead noemen ze dat eufemistisch. Er zijn twee oorzaken voor die snelle veroudering: de eerste generatie jonge, blauwe, zware sterren is veelal geëindigd na een kort maar turbulent leven in een reeks van supernova-explosies. Een botsing van NGC 3801 met een ander sterrenstelsel zou die golf aan massieve sterren en vervolgens de reeks supernovae mogelijk hebben gemaakt. De alsmaar uitdijende schokgolven van die supernovae heeft NGC 3801 voor een groot deel beroofd van z’n waterstofgas, hét noodzakelijke ingrediënt voor het ontstaan van nieuwe sterren. De tweede oorzaak is gelegen in de kern van NGC 3801. Daar bevindt zich net als in ieder ander zichzelf respecterend sterrenstelsel een superzwaar zwart gat. Vanuit de accretieschijf rondom het zwarte gat gaan naar twee tegengestelde kanten enorme straalstromen de ruimte in en als ware kosmische bladblazers zorgen ook die voor de uitstoot van het gas uit NGC 3801. Door die combi van supernovae en massief zwart gat is in het sterrenstelsel ergens tussen 500 en 100 miljoen jaar geleden de stervorming tot stilstand gekomen. In de grafiek hieronder wordt het gehele proces van transformatie dat NGC 3801 ondergaan heeft uit de doeken gedaan.

Credit: NASA/JPL-Caltech

Meer informatie over NGC 3801 vind je in dit wetenschappelijke artikel. Bron: NASA.

FacebookTwitterMastodonTumblrShare
Mobiele versie afsluiten